تحليل انرژي و اقتصادي در تاكستانهاي استان همدان

با به وجود آمدن دیدگاههای جدیدی چون كشاورزی پایدار، مطالعه سیر انرژی در فرآیند تولید محصولات كشاورزی امری بسیار مهم است. هدف این مطالعه برآورد مصرف انرژی در تولید انگور در استان همدان است. به این منظور داده های این مطالعه از ۴۸ باغ جمع آوری گردید. برای جمع آوری داده ها از روش پرسشنامه و مصاحبه با كشاورزان استفاده شد. با توجه به وسعت منطقه ی مورد مطالعه به منظور پوشش تمامی گروههای مزارع، روش نمونه برداری تصادفی انتخاب گردید. نتایج این مطالعه نشان داد كه كل انرژی نهاده و ستانده در تولید انگور به ترتیب ۳۳۸۷۳/۷۸ و ۵۸۶۲۲/۴ مگاژول بر هكتار است. كودهای شیمیایی با ۵۱۶۴ درصد بیشترین میزان مصرف انرژی را به خود اختصاص داده است. بعد از كودهای شیمیایی، الكتریسیته با ۲۳/۹۵ درصد در رتبه دوم قرار دارند. سموم شیمیایی نیز با ۰/۵۰ درصد كمترین میزان مصرف در بین نهاده ها را دارد. متوسط عملكرد محصول انگور در استان همدان ۴۹۶۸ كیلوگرم در هر هكتار است. نتایج محاسبه ی شاخص های انرژی حاكی از این است كه كارایی مصرف انرژی ۱/۷۳، بهره وری انرژی ۰/۱۵ كیلوگرم بر مگاژول و انرژی خالص ۲۴۷۴۸/۶۲ مگاژول بر هكتار می باشد. حدود ۷۸ درصد انرژی مورد استفاده در تولید انگور، انرژی تجدید ناپذیر (سوخت گازوئیل، مواد شیمیایی، حاصل خیز كننده ها و الكتریسیته) و تنها حدود ۲۲ درصد از آن انرژی تجدید پذیر (نیروی انسانی، آب مصرفی و كود دامی) میباشد. با توجه به نتایج به دست آمده لازم است تا در میزان مصرف نهادهها به خصوص كودهای شیمیایی و الكتریسته دقت بیشتری به عمل آورد. نتایج اقتصادی نشان داد كه نسبت سود به هزینه در تاكستان های استان همدان در حدود ۱/۱۴ میباشد. اگرچه این عدد بیانگر سود ده بودن تاكستانها می باشد ولی این مقدار نسبت به محصولات دیگر و همچنین اعداد مشابه خارجی مقدار كمتری داشته كه یكی از دلایل این موضوع می تواند عدم حمایت مناسب دولت از بخش كشاورزی بعد از هدفمندسازی یارانه ها باشد.