بررسي تغييرات ضخامت خاك در قسمت هاي مختلف دامنه ها در اثر تبديل مراتع به اراضي زراعي ديم در زير حوزه دوجاق چاي (قره سو- استان اردبيل)

كاهش ضخامت خاك حاصلخیز بر اثر شستشو و از دسترس خارج شدن عناصر غذایی كه ناشی از بروز پدیده فرسایشی است میتواند بر اثر تبدیل اراضی مرتعی به دیم بوجود آید. در حوزه آبخیز دوجاق چای در استان اردبیل در طول سالیان گذشته بسیاری از اراضی مرتعی به زراعی دیم تبدیل شده و در مدت زمان نه چندان طولانی برخی از آنها بر اثر فرسایش و كم شدن ضخامت خاك بصورت زمین های كم بازده و لم یزرع رها شده و در بعضی دیگر زراعت با راندمان پایین ادامه دارد . دراین زیر حوزه نتایج حاصل از حفر 18 مورد پروفیل و بیش از 270 مورد نقاط مشاهده- ای در قالب طرح بلوكهای كاملا تصادفی و به روش فاكتوریل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . تغییر ضخامت خاك های سطحی در زمین های تبدیل شده و مرتعی دارای اختلاف معنی دار بوده و در مورفولوژی های مختلف دامنه ها نیز متفاوت می باشد. ادامه كشت و كار غیر اصولی و مدیریت نامناسب در طول سالیان گذشته علاوه بر كاهش ضخامت خاك در قسمتهای پر شیب دامنه ها تغییرات موفولوژیكی مهمی را نیز سبب شده است. بر اثر این تغییرات ایجاد شده در دامنه ها و حمل و رسوبگذاری خاك های سطحی ، هر ساله حجم عظیمی از خاك حاصلخیز از دسترس خارج شده و چهره های تخریبی و فرسایشی آشكارتر می شوند. لذا باید از گسترش زراعت در شیب های بالای 20 درصد ممانعت به عمل آمده و همراه با احیاء مراتع نسبت به اصلاح شیب دامنه ها ، اجراء مدیریت زراعی صحیح و كنترل فرسایش اقدام گردد.

Fertility of soils can be decreased in amount by the factors such as being leached and nutritive elements getting unavailable as a result of erosion , It can be regained by landuse utilization changing such as pasturlands into dry farming land .In Dojag-Chay cacthment in Ardebil region since many years a go most of the pasture land has been changed in to dry farming lands. It has not taken so long that some of them has become less productive or has been remained uncultivated as a result of rosion and lack of nutritive elements , and in some others cultivation with less efficiency still continues. The results of a number of 18 soil profiles and over than 270 section of soils has been analysed and interpreted by randomized complete block desing and factorial experiment metods. Cultivated soils were Thinned than pastureland and differences found make sense. With the cultivation , soil thickness was changed at the different parts of slopes and it have their morphology Altered .The huge volume of fertile soils have been removed by soil thickness changes, erosion and deposition every year. The increasing cultivation in slope more than 20% should be prevented and along with regaining pasturlands, cultivation management and erosion control should be considered .