پيشنهاد فرمول مناسب براي محاسبه" نسبت تحويل رسوب" حوزه هاي آبخيز آذربايجان غربي

Proposing a suitable formula for estimation “sediment delivery ratio in West Azarbaijan’s catchments

ضریب رسوب دهی یا نسبت تحویل رسوب كه نسبت رسوب به فرسایش میباشد، یكی از عوامل مهم در مطالعات فرسایش خاك بشمار می رود.پیش بینی و برآورد صحیح این ضریب كه به خصوصیات فیزیكی، اقلیم ،شرایط خاك،پوشش گیاهی و كاربری اراضی بستگی دارد، در تدوین استراتژی مدیریت حوزه های آ بخیز و مطالعات رسوبگذاری مخازن سدها نقش بسزایی دارد. بررسی ها نشان می دهد كه مطالعات انجام یافته در این خصوص، بر پایه تعداد محدودی از خصوصیات فیزیكی حوزه های آبخیز استوار بوده و مد لها و روابط پیشنهادی برای مناطق و شرایط خاصی ارائه شده اند. برای جبران این مهم، این بررسی با هدف ارائه فرمول مناسب برای محاسبه ضریب رسوبدهی در تمامی زیر حوزه های آبخیز استان آذربایجان غربی انجام یافت. در این بررسی، همبستگی ضریب رسوب دهی با 8 عامل عمده شامل (مساحت ، محیط ، اختلاف ارتفاع ،قطر دایره همسطح،ضریب فشردگی ،طول مستطیل معادل ،عرض مستطیل معادل و برجستگی نسبی) به عنوان متغییر های مستقل و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آزمون قرار گرفت. سپس با استناد به نتایج این آزمون، رگرسیون خطی چند متغیره بین خصوصیات فیزیكی و ضرایب رسوب دهی با استفاده از روش (forward) برقرار شد. % نتایج بدست آمده نشان داد كه با استفاده از عوامل( برجستگی نسبی ، اختلاف ارتفاع و ضریب فشردگی) با اطمینان 99 میتوان ضریب رسوبدهی را برآورد نمود . در نتیجه مدل رگرسیون خطی سه متغیره با متغیرهای موثر در ضریب رسوب دهی برای حوزه های آبخیز آذربایجان غربی پیشنهاد گردید

Coefficient sedimentary or sediment delivery ratio, which is the proportion of sediment to erosion, is one of the most important factors in soil erosion studies. The proper prediction of this coefficient related to physical, climatic, edaphic, vegetation and land use characteristics therefore has the vital role in watershed management and reservoirs sedimentation studies. The research findings show that the previous studies were done on base of limited factors and presentation models recommended for specific region and conditions. In this survey a suitable formula for estimated coefficient sediment in all catchments of West Azarbaijan was presented.In this survey correlation coefficient sedimentary with 8 major factors (basin area, basin perimeter, altitude difference, equal area circle diameter, compactness coefficient, length equivalent rectangular, wide equivalent rectangular and relief ratio) as independent variables were selected and analyses with SPSS software. Then with consideration the results of this study multiple linear regression between physical features and coefficients sedimentary with using formula method were established. The results showed that by using factors such as relief ratio, altitude difference and compactness coefficient with confidence level of %99 could estimate coefficient sedimentary. Finally three variables linear regression model with effective variables in coefficient sedimentary ere recommended for west azarbaijan’s catchments.