مقايسه الگوي توزيع زماني بارش در استانهاي آذربايجان غربي ، شرقي و اردبيل

بارش طراحی یكی از اساسی ترین عوامل در برآوردسیلاب در حوزه های آبخیز می باشد.با توجه به وجود تغییرات زمانی در شدت رگبارهای سیل آسا شناخت دقیق الگو های توزیع زمانی بارش در یك منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. الگوهای توزیع زمانی بارش در امر شبیه سازی هیدرولوژیكی حوزه های آبخیز كاربرد فراوانی داشته و بعنوان یك ورودی اساسی در مدلهای بارش_رواناب به منظور دستیابی به نتایج دقیقتر ضروری میباشند. در این مطالعه با بررسی كلیه رگبارهای مشاهداتی در ایستگاههای باران سنجی ثبات سه استان آذربایجان غربی،شرقی واردبیل وبا استخراج منحنی های بی بعد تجمعی رگبارهای معرف وا ستفاده از روشهای احتمالاتی و میانگین الگوهای توزیع زمانی بارش معرفی شده است. در منطقه مورد بررسی به دلیل شرایط اقلیمی وقایع بارش كوتاه مدت دارای جامعه آماری مناسبی از رگبارهای شدید می باشد. ولی فراوانی وقایع بارش بلند مدت بیش از هیجده ساعته دارای جامعه آماری مناسبی نبوده است.در این تحقیق الگو های توزیع زمانی بارش در سه استان مورد مقایسه قرار گرفته است. در بررسی استانی الگو های توزیع زمانی بارش در استان آذربایجان غربی ،حداكثر بارش در تداومهای یك، دو، سه ساعته در 25 درصد اول، چهار، شش، نه، و هیجده ساعته در 25 درصد دوم و در تداوم پنج ساعته در 25 درصد سوم اتفاق می افتد. در آذربایجان شرقی بارشهای با تداوم یك ، دو ، سه ، چهار ، نه و هیجده ساعته در 25 درصد دوم اتفاق می افتد.در اردبیل در بارشهای با تداوم یك، سه، پنج و شش ساعته در 25 در صد اول ودر دو و چهار ساعته در 25 درصد دوم اتفاق می افتد. در بررسی با روش احتمالاتی مشاهده میشود كه در تمام تداومها حداكثر فراوانی بارشها در چارك دوم اتفاق می افتد.

The design storm is one of the main elements in flood estimation. Regarding to the existence of temporal variations in heavy storms, distinguishing of the rainfall temporal pattern in very important, Rainfall temporal pattern is applied in watershed hydrological modeling and it is necessary as a main input in rainfall –runoff models to gain more accurate results. In this study rainfall temporal pattern in rain gage recording stations West, East Azerbaijan and Ardabil province were investigated with mean and probability methods by analysis of real data and derivation of cumulative curves. In the area under study there are a suitable statistical population of heavy storm, due to climatic condition. But the frequency of the long time rainfall data evidence (more than 18 hours) has not it. In this research rainfall temporal pattern of 3 province were compared. In studding temporal pattern of studying area, in the West Azerbaijan in rain with 1،2 and 3 hours duration, maximum rainfall that occurred in first 25%, in 4،6،9 and 18 hours occurred in second 25% and in 5 hour occur in 3rd 25. In East Azerbaijan in rain with 1،23،4،9 and 18 hours duration, maximum rainfall that occurred in second 25%. In Ardabil province that in rain with 1،3،5 and6 hours, maximum rainfall occurred in first 25% and in 2 and 4 hours occurred in second 25%. The temporal pattern of study area was showed in all maximum durations, rainfall accurse in first huff of rain time. Survey of study area with probability methods was showed that in all durations, the maximum rainfall frequency’s accurse in second quarter.