Abstract :
Daha önce Türkçe’ye çevrilmiş Osmanlı’da Hayırseverlik (İstanbul, 2002) ve Kadılar, Kullar, Kudüslü Köylüler (İstanbul, 1996) adlı kitaplarıyla tanınan ve genelde Osmanlı imaretleri ve hayırseverlik üzerine çalışmalarıyla bilinen Amy Singer’in yukarıda adını verdiğim kitabı, giriş ve sonuç bölümleri hariç beş genel başlığı içermektedir. Giriş bölümünde (s.13-48), sadaka kelimesinin Arap ve İbrani dilindeki anlamlarına değinen yazar, Hristiyanlıkta kişi ve kurum olarak hayırseverliğin ortaya konuluş biçimleri hakkında bilgi verir. İngilizce’de hayırseverlik anlamına gelen charity kelimesinin Latince köken ve anlamı da bu bölümde ele alınır. Hayırseverlik, yardımseverlik veya insanseverlik gibi kavramların Arap, İbrani, Antik Yunan, Roma ve Bizans gibi farklı kültürlerdeki tezahürünü tartışan yazar, servet biriktirme ve harcama-verme biçimlerinin toplumlara göre değiştiğini vurgular. Verme eylemi anlatılırken eylemin veren kişiye prestij sağladığı belirtilerek, bağış ve yardımlardan yararlananların geçmişte olduğu gibi bugün de her zaman yoksullar olmadığına dikkat çekilir. Eserde yardımseverlik ve cinsiyet konusu Prochaska, Ginzberg, Foucault gibi yazarların çalışmaları bağlamında tartışılır. Yazar, İslam toplumlarında hayırseverlikle ilgili ilk çalışmasının Kanunî Sultan Süleyman’ın eşi Hürrem Sultan’ın Kudüs’te inşa ettirdiği imaret üzerine olduğunu, bu çalışmadan yaklaşık beş yıl sonra da Osmanlı İmparatorluğu’nda imaretler üzerine bir kitabın editörlüğünü yaptığını belirtmektedir.
