بررسي عوامل مرتبط با رفتارهاي خود مراقبتي در بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم

Factors Associated with Self-care Behavior in Patients with Type II Diabetes

سابقه و هدف: ديابت شايع‌ ترين بيماري متابوليك در دنيا است. مهم‌ترين عامل كنترل اين بيماري رفتارهاي خود مراقبتي است. هدف از اين مطالعه بررسي تاثير متغيرهاي طول مدت ابتلا به ديابت، چاقي مركزي و دانش ديابتي بر رفتارهاي خودمراقبتي بوده است. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مقطعي بوده كه در آن 500 بيمار ديابتي از بين 752 بيمار تحت پوشش خانه هاي بهداشت مركز بهداشت شهرستان آبيك در سال 1393 با استفاده از نمونه گيري تصادفي طبقه‌بندي شده انتخاب شدند. ابزار گرد آوري، پرسش نامه هاي اطلاعات دموگرافيكي، خودمراقبتي و دانش ديابتي بود. از آزمونهاي 2χ، تي مستقل و ANOVA جهت بررسي رابطه بين مشخصات دموگرافيك و خود مراقبتي استفاده شد. رگرسيون چندگانه نيز براي پيش‌گويي عوامل موثر بر خود مراقبتي مورد استفاده قرار گرفت. يافته‌ها: از 500 بيمار منتخب 464 نفر در مطالعه شركت كردند (ميزان پاسخ‌گويي 92/8 درصد). ميانگين و انحراف معيار نمره خودمراقبتي در بيماران ديابتيك 1/15±3/77 بود. خودمراقبتي با طول مدت ابتلا به ديابت (0/013= p)، نوع رژيم درماني (0/035= p) و چاقي شكمي (0/046= p) ارتباط معني داري داشت. دانش ديابتي (0/123-= B) پس از طول مدت ابتلا به ديابت (0/170= B)، قويترين عامل پيشگويي كننده در رفتار خود مراقبتي بود. استنتاج: علاوه بر عوامل دموگرافيك تاثيرگذار نقش عواملي نظير دانش ديابتي را در ارتقاء رفتارهاي خودمراقبتي بيماران مبتلا به ديابت نوع دوم نمي‌توان ناديده گرفت. با توجه به نتايج اين مطالعه لازم است به اهميت ارتقاء دانش ديابتي توسط بهورزان و پزشكان تاكيد گردد.

Background and purpose: Diabetes is the most common metabolic disease in the world. The most important factor in controlling the disease is self-care. The purpose of this study was to evaluate the effect of some variables on self-care behaviors such as duration of disease, central obesity and diabetes knowledge. Materials and methods: In a cross-sectional study 500 diabetic patients were selected in 2014 using stratified random sampling. The subjects were chosen from 752 patients registered as diabetic in Abyek health centers. Data was collected through questionnaires about demographic information, selfcare and diabetes knowledge. χ2, independent T test and ANOVA were used to examine the relationship between demographic characteristics and self-care. Also, the multiple-linear-regression was used to predict the affecting factors on self-care. Results: A total of 464 patients participated in the study resulting in the response rate of 92.8%. The mean for self-care behavior score in patients with diabetes was 3.77±1.15. There was a significant association between self-care and different parameters including duration of diabetes (P= 0.013), type of treatment (P= 0.035), and central obesity (P= 0.046). The strongest predictors of self-care behavior were duration of disease (B= 0.170) and diabetes knowledge (B=-0.123). Conclusion: Despite the role of demographic factors that influence self-care behaviors, knowledge is also of great importance. Therefore, health workers and doctors should focus more on promoting diabetes knowledge.