زوجين «در حكم نابارور» و نظام حقوقي ايران؛ مطالعه اي نظري و تطبيقي

“As Infertile” Couples and Iranian Legal System: A Theoretical and Comparative Study

پيشرفت روش هاي جديد درمان ناباروري در دوران معاصر، بحث دسترسي به آن ها را مطرح كرده است. تعيين افرادي كه مي توانند به اين روش ها دسترسي داشته باشند و حدود و ثغور اين دسترسي تا حد زيادي وابسته به تعريفي است كه از ناباروري ارائه مي شود. قانونگذار جمهوري اسلامي ايران در قانون نحوه ي اهداي جنين، تنها زوجين ناباروري را كه «بنا به گواهي معتبر پزشكي، امكان بچه دار شدن نداشته باشند» واجد صلاحيت دريافت جنين دانسته است. بااين حال، در واقع، متقاضيان استفاده از روش هاي درمان ناباروري از زوجين نابارور فراتر رفته و زوجيني را در بر مي گيرد كه مي خواهند، مستند به ادله ي پزشكي، با استفاده از اين روش ها از تولد فرزند بيمار جلوگيري كنند. بدين ترتيب، با تقويت رويكرد پيشگيرانه به روش هاي كمك باروري، با مفهوم و برداشتي نوين از ناباروري مواجه هستيم. توسعه ي اين مفهوم به زوجيني كه از نگاه متعارف پزشكي بارور هستند اما فرزند آنان بيمار متولد خواهد شد، زمينه ي تجديدنظر در تعريف حقوقي ناباروري را فراهم مي آورد. بر اين اساس، با تكيه بر استدلال هاي اخلاقي، بهره گيري از قوانين و مقررات و رويه ي موجود در ديگر نظام هاي حقوقي و نظرات فقهي مي توان تفسيري ديگر از قانون اهداي جنين ايران به دست داد و چاره اي براي استفاده از درمان هاي ناباروري با مداخله ي ثالث براي زوجين «در حكم نابارور» انديشيد

Development of new methods of treatments for infertility has given rise to a serious question as to the access to such methods. Determination of the ones who can access the mentioned treatments and the limits of this access, depends to the definition of infertility. The Law of the method for Embryo Donation to Infertile Couples according to Iranian legislature considers the infertile couple who “cannot reproduce in accordance with credible medical certificate” as eligible to receive the donated embryo. However, applicants for modern infertility treatment methods have gone beyond infertile couples and include those couples who wish, based on credible medical evidence, to avoid having unhealthy children, especially by using donation methods or surrogacy. Accordingly, having supported a preventive approach to ARTs, a new concept of infertility will appear on the horizon. Expanding this concept to couples who are considered fertile from a common medical perspective but give birth to seriously unhealthy children shall inevitably lead us to revise the common legal concept of infertility. Therefore, by resorting to ethical reasoning, laws, and regulations of various legal systems and Fiqhi opinions we can develop another interpretation of Embryo Donation Law and argue for the access of the “perceived as infertile” couples to the infertility treatment with the help of third parties.