بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيش گيري‌ كننده از بيماري تب مالت در دامداران سنتي مناطق روستايي استان همدان

The Effect of Educational Program Based on the Health Belief Model on Brucellosis Preventive Behaviors among Traditional Ranchers in Rural Areas of Hamadan Province

سابقه و هدف: آموزش رفتارهاي پيشگيري كننده از بيماري تب مالت براي كاهش موارد ابتلا در گروه هاي در معرض خطر بيماري يك ضرورت است. بنابراين مطالعه حاضر با هدف تعيين تأثير آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيشگيري كننده از بيماري تب مالت در دامداران سنتي مناطق روستايي استان همدان انجام گرديد. مواد و روش ­ها: اين پژوهش يك مطالعه مداخله اي از نوع پيش آزمون-پس آزمون همراه با گروه كنترل بود كه در سال 1394 بر روي دامداران سنتي روستاهاي استان همدان كه به عنوان كانون بيماري تب مالت شناسايي شده بودند، انجام گرديد. در اين مطالعه 70 دامدار به طور تصادفي انتخاب و در دو گروه آزمون و كنترل تقسيم شدند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه­اي مشتمل بر اطلاعات جمعيت شناختي، آگاهي، چك ليست رفتار و سازه­هاي مدل اعتقاد بهداشتي گردآوري شد. مداخله آموزشي شامل 4 جلسه آموزشي همراه با نمايش فيلم و استفاده از لوح تصويري و ارسال پيامك بود كه در بين شركت كنندگان گروه آزمون برگزار گرديد. داده­ها با استفاده از آزمون­هاي كاي اسكوئر، دقيق فيشر، تي­مستقل و تي زوجي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ­ها: نتايج نشان داد كه بعد از مداخله آموزشي ميانگين نمرات آگاهي، حساسيت درك شده، شدت درك شده، منافع درك شده، خودكارآمدي درك شده، راهنما براي عمل و رفتارهاي پيشگيري كننده از تب مالت در گروه آزمون نسبت به گروه كنترل افزايش معني­داري يافته بود (P<0.001). نتيجه­ گيري:نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه مداخله آموزشي بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي مي­تواند در بهبود رفتارهاي پيشگيري كنده از تب مالت در دامداران سنتي مؤثر باشد.

Background and Objectives: Training brucellosis preventive behaviors is mandatory to reduce the incidence of this disease in at-risk groups. Thus, the aim of this study was to determine the effectiveness of an educational program based on Health Belief Model (HBM) on brucellosis preventive behaviors among traditional ranchers in rural areas of Hamadan Province, Iran. Materials and Methods: This interventional study was performed with a pretest-posttest design and a control group in 2016. The participants were traditional ranchers of the villages of Hamadan Province, who are identified at high risk for brucellosis. In this study, 70 ranchers were randomly selected and divided into experimental and control groups. The data was collected using a questionnaire consisting of demographic information, knowledge, behavior checklist, and HBM constructs. The experimental group received the educational intervention during 4 sessions with film screening and the use of video and text messages. Data was analyzed using chi-square, Fisher’s exact test, independent t-test, and paired t-test in SPSS. Results: After the intervention, the mean scores of knowledge, perceived susceptibility, perceived severity, perceived benefits, perceived self-efficacy, and cues to action and prevention of brucellosis in the experimental group had significantly increased in comparison to the control group (P<0.001). Conclusions: Results of this study showed that the educational intervention based on the Health Belief Model could promote brucellosis preventive behaviors among traditional ranchers.