تحليل جامعه شناختي تفاوت هاي جنسيتي در مصرف خود سرانه دارو در شهر ياسوج

Sociological Analysis of Gender Differences on Self-Medication in Yasouj

مصرف خودسرانه دارو در ايران فراتر از معيارهاي جهاني است و جنسيت، نقشي مهم در اين زمينه دارد. در حالي كه رويكرد زيستي، رويكرد رواني- اجتماعي و رويكرد اجتماعي- ساختاري باور دارند، زنان، بيش‌تر مستعد مصرف خودسرانه دارو هستند، ولي رويكرد رفتاري، مردان را مستعدتر مي‌داند. براين اساس، اين پژوهش تلاش كرده است رابطه جنسيت و مصرف خودسرانه دارو را بررسي و به اين سئوال پاسخ دهد كه آيا جنسيت مي‌تواند احتمال مصرف خودسرانه دارو را پيش‌بيني كند؟ اين مطالعه به روش پيمايشي در مورد 400 نفر از جمعيت 55-18 ساله شهر ياسوج كه به روش نمونه گيري تصادفي چندمرحله اي، انتخاب شدند، انجام گرفته است. از نمونه‌هاي مورد بررسي خواسته شد تا پاسخ دهند، آيا در دو ماه اخير اقدام به مصرف خودسرانه دارو كرده‌اند؟ و اگر پاسخ مثبت است چه داروهايي؟ يافتههاي پژوهش نشان دادند كه مصرف خودسرانه دارو در بين پاسخگويان بالاست، به گونه اي كه 87/2 % اقدام به مصرف خودسرانه داروي بدون نياز به نسخه (OTC) و 70/2 % اقدام به مصرف داروي نيازمند نسخه (POM) كرده اند. يافته‌هاي پژوهش با استفاده از مدل رگرسيون لجستيك نشان دادند، جنسيت قادر به پيش بيني نسبت شانس مصرف خودسرانه دارو نيست و تحصيلات نقشي مهم‌تر در پيش بيني نسبت شانس مصرف خودسرانه دارو دارد. نتيجه‌گيري اين پژوهش اين است كه زنان و مردان در مصرف خودسرانه دارو از الگوي مشابه ي پيروي مي كنند و متفاوت نيستند.

Self-medication in Iran is beyond international standards and gender has an important role. Biological, psychosocial and social structure approaches believe that women are more prone to self-medication however; behavioral approaches suggest that men are more prone. Therefore, the present study aims to investigate the relationship between gender and self-medication and answer whether gender can predict the probability of the self-medication or not. The research uses cross–sectional survey method. The population includes all people aged 18 to 55 in Yasouj from whom 400 subjects were selected through random multi-stage sampling method. The respondents were asked to specify whether they have done self-medication in the last two months and if yes, what kind of medicines. The study results suggest that the self-medication is high, so that 87.2% of respondents have used OTC drugs and 70.2% POM. The study results also showed that, gender cannot significantly predict the self-medication and education has a more important role in predicting probability of the self-medication. The conclusion is that women and men follow from similar patterns in self-medication.