بررسي و تحليل هستي شناختي ادراك عقلي از ديدگاه ابن سينا

Survey and Critique of Avicennas Ontological Theory on Rational Perception

ادراك داراي انواع گوناگون است و مهمترين آنها، ادراك عقلي است. شناخت حقيقت و چگونگي حصول اين ادراك ، يكي از مسائل مهم در فلسفه به شمار مي رود. ابن سينا ره در اين موضوع معتقد به دو رويكرد است؛ رويكرد اول همان نظريه تجريد است، يعني تجريد ماهيت از عوارض غريبه آن. ابن سينا ادراك را حاصل انتزاع صورت شيء خارجي و حلولش در نفس مي داند. به عبارت ديگر، نفس، صورت محسوسات را از ماده آنها انتزاع كرده و آن را مجرد مي كند، و اين تجريد وقتي تام شد، تعقل رخ مي دهد. و رويكرد دوم، نظريه اتصال نفس با عقل فعال است. يعني در عالم هستي، جوهري مفارق وجود دارد و صورت معقولات بالذات در آن جوهر موجود است. وقتي كه نفس به اين جوهر عقلاني متصل مي شود، از اين جوهر، در نفس نيز، صور عقليه خاصي مرتسم مي شود. در اين نوشتار، هر دو رويكرد مورد تحليل و بررسي قرار گرفته و نقد گرديده است.

Perception has various kinds، and most important of it is the rational perception. One of the important issues in philosophy is the knowing the identity and understanding how to achieve to it. From the perspective of Avicenna، there are two approaches in this topic. The first one is the theory of abstraction of quiddity from separable accidents. Avicenna believes that perception is the resulting of abstraction from external object and infusion it in the soul. In other word، the soul abstracts sensory forms from their matter and then makes them immaterial. When this abstraction is completed، rational perception will occur. The second one is the theory of the soul's connection with active intellect. There is non-material substance in the universe and it consist the intelligible realities. When the soul is connected to the intellectual substance، the special rational forms designed on the soul. In this article، both approaches are studied and reviewed