منابع معرفت كلامي اماميه نخستين رويكردي متمايز به عقل و وحي، فطرت، ادراك حسي و شهود

Early Imamyyah Theological Knowledge Resources: A Distinctive Approach to Reason and Revelation, Nature, Perception and Intuitio

اين مقاله به بررسي چهار منبع از منابع معرفت كلامي با رويكرد متمايزي از اماميه نخستين در دوران حضور مي پردازد. در اين كار به منظور دست يابي به مولفه هاي لازم براي پيدا كردن يك پارادايم و الگوي مستقل فكري در ميان اماميه دوران حضور كه آنان را از متكلمان عصر خود و هم چنين از انديشمندان دوره هاي متاخر متمايز مي كند از روش تحليل تاريخي بر مبناي منابع حديثي، كلامي و تاريخي استفاده شد. به نظر مي رسد همه اماميه به جز گروهي اندك از محدثان درباره منبع معرفتي اول يعني عقل و ارتباط آن با وحي معتقد به نوعي حجيت توامان بودند. اماميه نخستين درعين اعتقاد به حجيت مستقل عقل، برخلاف معتزله حجيت عقل را انحصاري و بدون نياز به وحي نمي دانستند. در مسئله فطرت، اماميه نخستين معتقد بودند يكي از مهم ترين رسالت هاي پيامبران نه استدلال عقلاني كردن درباره توحيد بلكه زنده كردن ميثاق فطرت انسان ها بوده است. در بحث ادراك حسي، صائب بودن ادراك حسي به حقيقت خصوصا با توجه به تعاليم قرآن كريم امري مفروغ عنه بود. دست آخر اينكه در مسئله شهود، اماميه درست در مقابل دو ديدگاه افراطي و تفريطي اهل سنت حديث گرا و معتزله عقل گرا، به تبيين رويت قلبي خداوند پرداختند.

The present paper examines four of the theological knowledge sources with a distinct approach from that of the early Imamyyah theologians during the presence ara. To this end and to identify the necessary components of a paradigm and an independent model of thought among early Imamyyah theologians who distinguished themselves from their contemporary ones and also from the thinkers of the later eras، the study adopts a historical analysis based on narrative، theological، and historical sources. About the first source (intellect) and its relation to revelation، all of Imamyyah theologians، except for a small group of scholars، believed in joint authority. The early Imamyyah theologians also believed in the independent authority of intellect، but، unlike the Mu’tazila، not exclusively and without recourse to revelation. In relation to the issue of fi?rah، the early Imamyyah theologians believed that one of the most important missions of the prophets was the awakening of human nature not rational argumentation about monotheism. As for the issue of perception، the sharp-sightedness of sense perceptions is not what theologians questioned. Finally، in contrast with the extreme views of tradition-oriented Sunnis and also intellect-oriented Mu'tazilites، they took the position of explaining the ultimate being through heart sight..