تبيين روان شناختي علل آسيب پذيري زنان در بلايا: يك مطالعه كيفي

Determining the Reasons Behind Women’s Vulnerability During Disasters: A Qualitative Study

سابقه و هدف: زنان ازجمله بيشترين قربانيان بلايا هستند. با توجه به اهميت پيشگيري، شناسايي گروه هاي آسيب پذيرتر به مواجه بهتر اين افراد با بلايا مي انجامد. مطالعه باهدف تبيين روان شناختي علل آسيب پذيري زنان در بلايا انجام شد. روش بررسي: مطالعه به صورت كيفي از نوع نظريه مبتني بر داده ها و از طريق مصاحبه نيمه ساختارمند با 33 نفر از صاحب نظران رشته هاي روانشناسي، روان پزشكي، روان پرستاري، مددكاري و رفاه اجتماعي، پزشكي اجتماعي و مطالعات زنان و مطلعين حوزه بحران، با نمونه گيري گلوله برفي در استان هاي تهران و اصفهان و شهرستان هاي مشهد و تبريز در سال 1395 انجام شد. براي قابليت انتقال يافته ها، نمونه با حداكثر تنوع انتخاب شد. براي اطمينان پذيري و تائيد پذيري متن مصاحبه و كدها در اختيار هر يك از پاسخگويان قرار گرفت. روش تحليل موضوعي براي گزارش داده ها استفاده شد. ملاحظات اخلاقي تحقيقات كيفي در اين مطالعه در نظر گرفته شد. يافته ها: يافته هاي اين مطالعه 3 كد اصلي و 30 كد فرعي را در پاسخ به سوال دلايل آسيب پذيري زنان در بلايا ازنظر روان شناختي را مطرح نمود ازجمله: دلايل زيستي (هورموني، مسائل عاطفي، توان فيزيكي كمترَ)؛ دلايل اجتماعي (نقش هاي اجتماعي ضعيف تر، حمايت اجتماعي كمتر، باورها و ارزش هاي فرهنگي نادرست، تعارض بين سنت و مدرنيته، فرهنگ مردسالار، نگاه جنسيتي و عدم امنيت، نداشتن امدادگر خانم و حضور كمرنگشان در سازمان ها، وضعيت اقتصادي و سطح سواد پايين تر، اعتقادات مذهبي، سياست ها و قوانين) و دلايل روان شناختي (اختلالات رواني، عواطف و انگيزه مادري). نتيجه گيري: ديدگاه بيشتر مصاحبه كنندگان بر آن بود كه دلايل آسيب پذيري زنان در بلايا به جز حوزه روان شناختي به ساير حوزه هاي اجتماعي و زيستي مربوط است. اين نتايج مي تواند براي سازمان هاي مرتبط با حوزه سلامت و مديريت بحران كاربردپذير و براي جامعه زنان و ساير افراد مرتبط با اين جامعه مفيد باشد.

Background and Objectives:According the publishled of manuscripts, women have been one of greatest victims of disasters. Due to the importance of the prevention, recognition of vulnerable groups and their empowerment how to deal with disasters, the objective of this study was to recognize the need of wemen in diseaster situations in from the psychological point of view. Materials and Methods: A qualitative study, through semi-structured interviews by 33 experts in the various fields of psychology, psychiatry, psychiatric Nursing, social care and welfare, social medicine and gender studies and experts in disasters, was conducted. Snowball Sampling in the provinces of Tehran, Isfahan and Mashhad in year (2016) was conducted. In order to achieve sample transferring capability, samples with maximum variety were selected. Also, to ensure reliability and verifiability of interviews, transcripts and codes were presented to each participant. The gathered data was analyzed using content analysis method. The ethical considerations for qualitative studies were observed in this study. Results: The results of this study determined 4 main codes and 30 sub-codes for psychological reasons behind women’s vulnerability during disasters. The sub themes related to opinions of women being vulnerable included physiological reasons (hormonal factors, emotional factors and lower physical capabilities), social reasons (weaker social roles, lower social support, incorrect beliefs and social roles, conflict between tradition and modernity, Patriarchal culture, lower social, economic and literacy status, religious beliefs and policies and laws) and psychological reasons (mental disorders, emotions and maternal instincts). Conclusion: Most interviewees believed that the reason behind women’s vulnerability during disaster depends on psychological and other social and biological factors.