الگوي موازنه قدرت در راهبردهاي امنيتي خيلج فارس

The pattern for balance of power in security strategies of the Persian Gulf

خليج‌ فارس به لحاظ موقعيت ژئوپولتيكي و راهبردي از حساس‌ترين و با اهميت‌ترين مناطق جهان است. در سال 1979 دولت كارتر براين عقيده بود ((كه خليج فارس يكي از سه مانع اساسي و حساسي است كه گذشتن نيروهاي بلوك شرق (اتحاد جماهير شوروي سابق و اقمارش) از آن مي‌تواند موجب آغاز جنگ جهاني سوّم گردد)).از آن زمان به بعد چهار حادثه مهم و اساسي در مقياس بين‌المللي منطقه را تكان داد و دستخوش تحولات ساخت. نخستين رويداد بزرگ، انقلاب اسلامي بود كه در يازدهم فوريه 1979 به رهبري حضرت امام خميني (ره) به پيروزي رسيد. نظام جديد ايران از پيمان سنتو كه ايران را با غرب مرتبط مي‌ساخت خارج شد. با دكترين جديد ايران، آمريكا به عنوان شيطان بزرگ در برابر نظام جمهوري اسلامي قرار گرفت و اين كشور به عنوان دشمن شماره يك ايران در آمد. دوّمين رويداد بزرگ جنگ عراق بر عليه ايران بود كه در تاريخ 22 سپتامبر 1980 با تهاجم عظيم نظامي عراق به ايران آغاز گرديد. اين جنگ كه يكي از ويران‌گر‌ترين جنگ‌هاي نيمه دوم قرن بيستم شناخته شد، بيش از هشت سال طول كشيد و موجب بسيج ملت ايران از يك سو و اتحاد كشورهاي عرب منطقه خاورميانه از سوي ديگر در دو طرف مرزها گرديد. سوّمين حادثه دگرگون كننده در روز دوّم اوت 1990 با تجاوز عراق به‌ كويت پديد آمد كه منجر به يك جنگ شگفت‌انگيز شد. اين جنگ نتيجه به هم خوردن موازنه قدرت ناشي از جنگ عراق بر عليه ايران در منطقه خليج فارس بود كه كشور عراق با بهره‌برداري از ائتلاف و همبستگي بين‌المللي و با ذخيره‌سازي جنگ‌افزارهاي ساخت آمريكا و ساير كشورها، خود را مسلح ساخت. چهارمين حادثه مهم حمله تروريستي يازدهم سپتامبر 2001 در آمريكا بود. در پي اين حادثه، آمريكا با حمله نظامي به عراق در 20 مارس 2003 و سرنگوني رژيم صدام، حاكميت يك‌جانبه‌گرايي خود در نظام بين‌الملل را تثبيت كرد و در واقع شرايط مساعدي را براي ايفاي نقش سلطه‌جويانه (مداخله‌گرايانه) خود به بهانه مبارزه با تروريسم در نظام بين‌الملل و منطقه خليج‌فارس فراهم ساخت.