بررسي نقش واسطه اي اختلال در تنظيم هيجاني در رابطه ميان ابعاد ويژگي شخصيتي تكانشگري و مصرف و مصرف چندگانه مواد، الكل و دخانيات

Examining the Mediating Role of Emotional Dysregulation in the Relationship between Impulsivity Personality Trait and Consumption & Multiple Consumption of Drugs, Alcohol, and Tobacco

هدف: با توجه به اهميت شناسايي عوامل مؤثر بر مصرف مواد به منظور طراحي مداخلاتي جهت پيشگيري و درمان، پژوهش حاضر در غالب مدلي با هدف بررسي نقش واسطه اي اختلال در تنظيم هيجاني در رابطه ميان ابعاد ويژگي شخصيتي تكانشگري و مصرف و مصرف چندگانه مواد، الكل و دخانيات انجام شد. روش: تعداد 352 نفر به شيوه نمونه‌گيري در دسترس از بين جمعيت عمومي 60- 18 ساله شهر تهران انتخاب و با استفاده از مقياس رفتار تكانشي پنج عاملي، مقياس دشواري در تنظيم هيجان و پرسش نامه‌هاي محقق ساخته در زمينه مصرف مواد مورد ارزيابي قرار گرفتند. داده‌ها بر مبناي آزمون هاي همبستگي و مدل يابي معادلات ساختاري مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: يافته‌ها حاكي از آن بود كه ابعاد تكانشگري و اختلال در تنظيم هيجاني همبستگي معناداري را با مصرف و مصرف چندگانه مواد، الكل و دخانيات دارند. مدل پيشنهاد شده براي بررسي نقش واسطه اي اختلال در تنظيم هيجاني در رابطه ميان ابعاد تكانشگري و مصرف مواد برازش خوبي با داده ها داشت، اما اثر اختلال در تنظيم هيجاني بر مصرف مواد به اندازه اي نبود كه از لحاظ آماري معنادار شود. هيجان واهي (01/0>P، 42/0=β) و فقدان تأمل (01/0>P، 46/0=β) بر مصرف مواد و فقدان تأمل (01/0>P، 27/0-=β)، فوريت منفي (01/0>P، 83/0=β) و فقدان پشتكار (05/0>P، 13/0=β) بر اختلال در تنظيم هيجاني اثر معنادار داشتند. نتيجه‌گيري: اگرچه هم ابعاد تكانشگري و هم اختلال در تنظيم هيجاني همبستگي معناداري را با مصرف و مصرف چندگانه مواد، الكل و دخانيات داشتند، اما زماني كه در يك مدل به كار گرفته شدند ابعاد تكانشگري اثرات قوي تري بر مصرف مواد داشتند و نقش برجسته تري را در پيش‌بيني مصرف مواد ايفا مي­كنند.

Objective: Considering the importance of identifying the factors effective in substance use for the design of some interventions on addiction prevention and treatment, the present study aimed at examining the mediating role of emotional dysregulation in the relationship between impulsivity personality trait and consumption & multiple consumption of drugs, alcohol, and tobacco. Method: The number of 352 subjects was selected through convinince sampling method from among the 18-to-60-year-old population of Tehran city and were assessed by means of UPPS-P Impulsive Behavior Scale, Difficulties in Emotion Regulation Scale, and researcher-constructed questionnaires on substance use. The data were analyzed through correlation tests and structural equation modeling (SEM) in SPSS and Mplus software. Results: The results of this study showed that impulsivity dimensions and emotional dysregulation had a significant correlation with consumption & multiple consumption of drugs, alcohol, and tobacco. The proposed model had a good fitness index with the data; however, the effect of emotional dysregulation on substance use was not statistically significant. Sensation seeking (β=0.42, P<0.01) and lack of premeditation (β=0.46, P<0.01) had a significant effect on substance use; and lack of premeditation (β=-0.27, P<0.01), negative urgency (β=0.83, P<0.01), and lack of perseverance (β=0.13, P<0.05) had a significant effect on emotional dysregulation. Conclusion: Although both impulsivity dimensions and emotional dysregulation had a significant correlation with consumption & multiple consumption of drugs, alcohol, and tobacco, when they were used in one model, the impulsivity dimensions had a stranger effect on substance use and played a more prominent role in the anticipation of substance use.