كليدواژه :
رسوب , كاني شناسي , دانه يندي , سواح درياي خزر
چكيده فارسي :
درياي خزر آزمايشگاه منحصر به فردي براي بررسي‌هاي اقيانوس شناختي و زمين شناسي ساحل است. براي بررسي برخي ويژگي هاي رسوب شناسي و كاني‌شناختي رسوبات ساحلي بخش جنوبي درياي خزر در تابستانسال 1393، حدود 100 نمونه از رسوبات در امتداد 700 كيلومتر از سواحل درياي خزر در جنوب (از خليج حسين قلي تا آستارا، هر 5 تا 8 كيلومتر يك نمونه) برداشت گرديد. همچنين علاوه بر نمونه برداري، ژئومورفولوژي و ساختار هاي ساحلي با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و بررسي‌هاي ميداني مورد مطالعه قرار گرفت.در ازمايشگاه تجزيه و تحليل كاني شناسي و دانه بندي برروي همه نمونه ها انجام شد و مجموعه كاني سنگين شامل ايلمنيت، مگنتيت و گوتيت، پيروكسن، آپاتيت، زيركن و گارنت، و كاني هاي سبك شامل كوارتز، پلاژيوكلاز، ارتوكلاز، قطعات كربناته و محتواي زيستي آن نظير دوكفه اي ها، شكم پايان و ماده آلي مشخص گرديد و نقشه ي توزيع مكاني هريك تهيه گرديد. آناليز نمونه ها و نقشه توزيع مكاني كاني ها نشان داد رسوبات ساحل شرقي سرشار از مواد معدني سبك و قطعات كربناته است كه عمدتا از فرسايش كوه هاي كپه داغ مشتق شده اند، در حالي كه در سواحل غربي و مركزي تمركز كاني هاي سنگين ايلمنيت و مگنتيت، كه عموما توسط رودخانه سفيدرود حمل شده است،بيشتر است.به نظر مي‌رسد كاني هاي سبك بخش هاي مركزي منطقه مورد مطالعه، حاصل فرسايش رسوبات سنوزوئيك و سنگ هاي آتشفشاني كواترنرباشند. با بررسي دقيقتر و انطباق نقشه هاي پراكنش كاني ها با زمين شناسي منطقه و شيب ساحل مشخص گرديد كه در بخشهايي كه شيب دريا در بخش كم عمق زياد و شيب ساحل متوسط مي باشد ( نظير ساحل مركزي گيلان و شرق مازندران) فراواني كاني هاي سنگين، مگنتيت و گوتيت بسيار بيشتر از ساير مناطق مي باشد. در مقابل، پراكنش گابروديوريت ها،كاني هاي سبك و خرده هاي آهكي در بخش هايي كه شيب بستر كم و شيب ساحل زياد مي باشد(غرب گيلان و مازندران) بيشتر مي باشد. همچنين در بخش هايي كه شيب ساحل و بستر هر دو زياد مي باشد ساحل از رسوبات درشت دانه (عموما قلوه سنگي) تشكيل شده و ذارات دانه ريز و كاني ها از محيط شسته شده و خارج شده اند.
چكيده لاتين :
Caspian Sea isa unique laboratory, for studying all aspects of oceanography and coastal geology. The main aim of this study was to investigate: textural andmineralogicalcharacteristics ofcoastlinedeposits in the south Caspian Sea. Initially, 100 sediment sampleswere taken in summer2014, along 700 km of the southern Caspian Sea coasts (from HosseinGholi Bay to Astara, one sample per 5-8 km).In addition, after sampling, coastal geomorphology and structures were evaluated and manypictures were taken. Optical mineralogy and grain size analysis were performed on sediments. Heavy mineralsincluding ilmenite, magnetite and goethite, pyroxene, apatite, zircon and garnet and also light minerals included quartz, plagioclase, orthoclase, carbonate fragments and bivalveswere identified. Mapping the distribution of minerals showed that eastern coastline sediments are rich in light minerals and carbonate fragments derived mainly from the erosion of Kopeh-Dagh Mountains. The central and western coast is dominated by heavy minerals, primarily ilmenite and magnetite that are supplied by the Sefidrud River. The moderate abundance of light minerals in the central region results from the sediment flux of the rivers that drain the Cenozoic and Quaternary volcanic coverage and Mesozoic sedimentary deposits.A closer look and compliance with regional geological maps, mineral distribution and beach slope,it was found that in the regions of the study area that the sea slope in the shallow parts are steep and slope of the beach is gentle (east Mazandaran and central parts of gilan province) distribution of heavy minerals such as magnetite and goethite is higher than other areas, while the distribution of Gabbro-Dioritic, and carbonate fragments are more in steep beachareas andareas of sea bed with gentle slope (West of Gilan and Mazandaran). Also gravely coasts are formed in the steep sea bed and beach areas, as the small particles and light mineralsare washed away in these areas.
