گونه‌شناسي و بسترهاي اجتماعي ترانه‌هاي مردمي نصرك

Typology and Social Background of Nasrok Lyrics (Dedicated to Mohammad Zolfaghari who Reintroduced Nasrok

انعكاس پديده‌هاي اجتماعي در هنر و ادبيات ـ كه يگانه منبع بازگو‌كننده‌ي كنش‌هاي اجتماعي است ـ بيش از متون علمي و تاريخي مي‌تواند، بازگويي هر پديده‌ي جمعي و انساني را به صورت آشكار هموار و ميسر سازد، بدون آنكه ملاحظات سياسي و اخلاقي را كه بر متون رسمي سايه‌ افكنده­اند، در نظر بگيرد. در اين ميان ادبيات نانوشته و شفاهي و متون شنيداري، بيش از ساير نوشته‌ها توان آن­ را دارند كه بگويند و حقايقي پنهان را نمايان سازند. يكي از اين گونه‌هاي ادبي، ترانه به ويژه ترانه‌هاي عامه و به تعبيري ترانه­ هاي مردمي‌اند. يكي از شاخص‌ترين اين گونه‌ها، ترانه‌هاي نصرك است. سروده‌هاي نصرك يكي از مهم‌ترين متن‌هاي موسيقي روايي و آوازي بندرعباس است كه شيوه‌هاي زندگي باشندگان اين منطقه را در خود منعكس مي­ كند و حوادث تاريخيِ سال‌هاي اخير قاجاريه، پهلوي اول و يك دهه از حكومت پهلوي دوم را دربرمي‌گيرد. اين مقاله به شيوه‌ي توصيفي، تحليلي، كيفي و تفسيري، از لابه‌لاي ترانه‌هاي نصرك به بررسي اوضاع و احوال روزگار او و وقايعي كه در آن زمان اتفاق افتاده ـ كه تاكنون كمتر مطلبي راجع به آن گفته يا بررسي شده ـ پرداخته است. نتيجه‌ي بررسي، بيانگر بسياري از مسائل تاريخي، اجتماعي و رويدادهايي است كه به صورت محدود و پراكنده، در متون تاريخي و اجتماعي مربوط به آن زمان منعكس شده­ است. بازنمايي اين‌گونه رخدادها علي‌رغم بيان عاميانه‌ي آن از زبان نصرك، مي‌تواند زمينه‌اي فراهم كند تا مطالعاتي در حوزه­ ي انساني و اجتماعي درباره­ ي بندرعباس و بخشي از جنوب ايران صورت گيرد.

Customs and traditions of Hormozgan, like all other rituals, are full of signs and symbols and understanding them requires a realization of common beliefs, faiths and folk culture of this region and therefore a knowledge of its national identity. Color, in addition to its beauty and specific psychological characteristics, is one of the most important and significant factors in wedding rituals of Hormozgan which is one of the main features of the rituals of this ethnic. Studies and fieldwork have shown that in wedding rituals of Hormozgan two color, green and red,are used the most. In this research, in order to study the symbolic aspect of these colors and their meaning in customs and rituals of wedding in Hormozgan, firstly, the information about different customs and rituals in which these colors play a significant role has been collected. Then using analytical descriptive methods, their symbolic aspect has been examined. The result of this study indicates that the colors green and red, beside their beauty, have symbolic meanings related to the concept of respective rituals.