تاثير آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتي بر وضعيت خود درماني مادران مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر اراك

Effect of education based on Health Belief Model on self-medication in mothers referring to health centers of Arak

چكيده مقدمه: مصرف خود سرانه داروها به عوارض داروها مي‌افزايد و اين امر در زنان به دليل واقع شدن در دوران بارداري و شيردهي از اهميت مضاعفي برخوردار مي‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتي بروضعيت خود درماني مادران شهر اراك صورت گرفت. روش كار: در طي يك كارآزمايي باليني 300 نفر از مادران مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر اراك شركت داشتند. روش گردآوري اطلاعات پرسش‌نامه تنظيم شده براساس مدل اعتقاد بهداشتي و چك ليست عملكرد مادران در خصوص مصرف خودسرانه داروها بود. قبل از مداخله آموزشي پرسش‌نامه و چك ليست براي هر دو گروه مورد و شاهد تكميل و سپس مداخله آموزشي براي گروه مورد در طي يك ماه و در قالب 4 جلسه آموزشي 60 دقيقه‌اي انجام گرديد. 3 ماه پس از مداخله در هر دو گروه مورد و شاهد اطلاعات مجدداً گردآوري و تجزيه و تحليل شدند. نتايج: قبل از مداخله آموزشي ميزان‌هاي آگاهي، حساسيت، شدت و منافع درك شده در زمينه خود درماني در حد متوسط و عملكرد مادران در زمينه مصرف خودسرانه داروها بيشتر از حد متوسط بود ولي پس از مداخله آموزشي بين دو گروه مورد و شاهد در همه متغيرهاي ذكر شده اختلاف معني‌داري ايجاد شد و عملكرد مادران نيز در زمينه خوددرماني كاهش يافت(05/0>p). نتيجه گيري: با افزايش ميانگين نمره اجزاي مدل اعتقاد بهداشتي شامل آگاهي، حساسيت، شدت و منافع درك شده و عملكرد در زمينه خود درماني كاهش يافت. پيشنهاد مي‌گردد آموزش براساس اين مدل در جهت كاهش سوء مصرف خودسرانه داروها در ساير مراكز بهداشتي نيز انجام پذيرد.

Abstract Background: Side effects of drugs were increased with intractable consumption and this fact is more important in women during pregnancy and lactation period. The aim of this study has been determined the effect of education based on Health Belief Model on self-medication in mothers referring to health centers of Arak. Materials and Methods: In this clinical trial study, 300 mothers referring to health centers of Arak were participated. Data were collected with a questionnaire based on Health Belief Model and a performance checklist about drugs intractable consumption. Before educational intervention, questionnaires and checklists for both groups were completed and then intervention was done during 1 month in 4 sessions, 60 minutes. Data again were collected and then analyzed 3 month after intervention in both groups. Results: Before educational intervention, the rate of knowledge, perceived susceptibility, severity, and benefit of self medication were in the mediate level and the mother's performance about drug intractable consumption were more than mediate. After educational intervention, between two groups had significant difference in all variables and mothers performance in self-medication was reduced (p<0.05). Conclusion: By increasing in mean score of Health Belief Model parts, including: knowledge, perceived susceptibility, severity, and benefit, performance in field of self-medication was reduced. Recommended, training based on this model carried out in other health centers for reducing drugs intractable consumption.