تحليلي برنظام زباني قرآن كريم و نقد نظريه جاحظ درزمينه وزن آيات وحي

An Analysis of the Linguistic System of the Holy Quran and a Critique of the Theory of Jahiz on the Rhythm of the Revealed Verses

قرآن كريم ، آخرين كتاب آسماني و معجزه خاتم پيامبران الهي است. جلوه هاي اعجاز قرآن هم در ظاهر و هم در بطن و محتواي آيات اين كتاب شريف نمود يافته است. در بعد اعجاز كلامي قرآن كريم، اگرچه آثار ارزنده اي به نگارش درآمده ، اما بيشتر توجه و تمركز پژوهشگران بر روي اعجازهاي بلاغي آيات الهي بوده و كمتر به شگفتي هاي قرآن در زمينه گستره و تنوع اوزان عروضي و موسيقيايي پرداخته اند.يكي ازدلايل اين امر شايد، ادعاي مشركان زمان پيامبر (ص) مبني برشعر بودن كلام وحي و شاعر بودن آن حضرت است.اين ادعا باعث گرديده كه بسياري از محققان قرآني و از جمله جاحظ ،درجايگاه تحليل نظام زباني قرآن ،دربرابرهرگونه مصداقي ازبيان شاعرانه نظير وزن و موسيقي كلامي،قدعلم كرده و با ارايه استدلالاتي آن را انكار نمايند.اين درحالي است كه وزن كلامي شكل هاي گوناگون داشته و هر سخني كه وزن داشته باشد،شعر تلقي نمي شود.در اين مقاله بابيان ويژگي هاي وزن ونظم قرآن كريم ،تعريفي درباره نظام زباني كتاب وحي ارايه گرديده است.

The Quran is the last scripture and the miracle of the seal of Divine prophets. The miraculous nature of the Quran is manifested in the exterior and the interior of this holy book and the contents of its verses. Although some invaluable books have authored on the verbal inimitability of the holy Quran, most scholars and researchers have been focused on the eloquential inimitability of Divine verses, and they have been less concerned with the marvels of the Quran in the field of prosodic meters and rhythm. Perhaps, one of the reasons for this issue is that the pagans of the time of the Prophet (p.b.u.h.) claimed that the word of revelation was poetry and the Prophet (p.b.u.h.) was a poet. This claim has made many Quranic scholars, including Jahiz, stand up against any kind of poetic figure such as meter and rhythm and deny them through reasoning in analyzing the linguistic system of the Quran. This is while verbal meter has various forms and every rhythmic language cannot necessarily be considered a poem. Explaining some specifications of rhythm and rhyme in the Quran, this paper offers a description of the linguistic system of the revealed book.