بررسي خصوصيات زيستي و تغييرات جمعيت شته هاي سورگوم جارويي در منطقه ميانه

Biology and population fluctuation of broom corn aphids in Miyaneh region, Iran

سورگوم جارويي با سطح زير كشت وسيع يكي از مهمترين محصولات منطقه ميانه مي باشد. شته ها از آفات اصلي اين محصول بوده و كشاورزان براي مبارزه با آن بارها از سموم شيميايي مختلف استفاده مي كنند. در اين تحقيق شته هاي زيان آور سورگوم جارويي جمع آوري و شناسايي شدند. همچنين با آماربرداري هاي هفتگي تغييرات جمعيت شته ها مورد بررسي قرار گرفته و خصوصيات زيستي آن ها با استفاده از قفس هاي برگ به دست آمد. نتايج نشان داد كه در مزارع سورگوم جارويي منطقه ميانه دو گونه(Rondani) Schizaphis graminumو(Fitch) Rhopalosiphum maidis فعاليت دارند. اوج جمعيت گونه S. graminum اواخر خرداد ماه بود كه در اين زمان متوسط تعداد آن در هر ساقه به 10.725 عدد رسيد و در تير ماه به سرعت از جمعيت آن كاسته شد. گونه R. maidis با وجود اين كه كمي ديرتر (اواخر خرداد ماه) شروع به فعاليت كرد، ولي مهم ترين گونه شته هاي سورگوم جارويي بوده و تا آخر فصل زراعي نيز به خسارت خود روي بوته ها ادامه داد، به طوري كه جمعيت آن روي برخي از بوته ها به بيش از 1000 عدد رسيده و ضمن نكروزه كردن بوته، تمام سطح برگ پرچم و خوشه پوشيده از شته و عسلك گرديد. جمعيت اين شته در اوايل مردادماه به متوسط تعداد 114.75 در هر ساقه رسيد و پس از آن به سرعت شروع به كاهش كرد. در پرورش هاي آزمايشگاهي، درصد تلفات دو گونه S. graminum و R. maidis روي برگ هاي سورگوم جارويي نسبتاً كم (به ترتيب 3/2 و 5/6 درصد) بود. هم چنين هر دو گونه طول دوره پورگي را به طور متوسط در كمتر از 10 روز به پايان رسانده و تبديل به حشره كامل شدند. ميانگين طول عمر دو گونه مذكور به ترتيب28.2 , 32.6 روز و ميانگين باروري آن ها به ترتيب41.84 , 49.7 عدد پوره به دست آمد كه در R. maidis بيشتر از گونه S. graminum بود. هم چنين متوسط طول مدت يك نسل دو گونه مورد بررسي به ترتيب 11.3 , 10.9 روز به دست آمد.

Broom corn is one of the most important crops in Miyaneh region, Iran. Aphids are major pests of the crop and farmers use different chemicals to their control in several times. In this research, broom corn aphids were collected and identified. Population fluctuation of the aphids was also investigated by weekly sampling and their biological characteristics were studied using leaf cages. The results revealed that, there were two species including Schizaphis graminum and Rhopalosiphum maidis in broom corn fields. Population peak of S. graminum (mean number of 10.725 aphids per tiller) was observed in June and decreased rapidly in July. R. maidis appeared later than S. graminum, but it was the most injurious aphid species of broom corn during all growing season. R. maidis population and it’s honeydew covered some plants and caused necrosis so that it’s number reached more than 1000 aphids per tiller. Mean number of this species reached to 114.75 aphids per tiller and then decreased rapidly. In laboratory studies, mortality rate of S. graminum and R. maidis on broom corn leaves was relatively low (3.2 and 5.6 percent). Nymphs of both species matured in less than 10 days. Mean longevity and mean fertility of mentioned aphid species was 28.2 and 32.6 days and 41.84 and 49.7 nymphs per female respectively. Mean generation time of S. graminum and R. maidis was also 11.3 and 10.9 days respectively.