بررسي قابليت تثبيت بيولوژيكي نيتروژن در ارقام مختلف لوبيا (Phseolus vulgaris L.) با كاربرد سه نوع مايه تلقيح حاوي باكتري تثبيت كننده نيتروژن (Rhizobium phaseoli)

Evaluation of nitrogen fixation ability of common bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars with three types of inoculants which contain different strains of Rhizobium phaseoli

در اين تحقيق تأثير سه نوع كود بيولوژيك، شامل ريزوبين سوپر پلاس، سوپر نيترو پلاس و ازتوباكتر به همراه يك تيمار كودي(شرايط زارع) با مصرف 75 كيلو گرم نيتروژن از منبع كود اوره و شاهد (بدون مصرف كود و عدم تلقيح) بر عملكرد و اجزاي عملكرد سه رقم مختلف لوبيا شامل لوبياي قرمز ناز، لوبياي چيتي رقمCOS16 و لوبياي سفيد كشاورز، طي آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال 1385 در منطقه خرمدره (استان زنجان) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه ميان مايه هاي تلقيح بذر لوبيا، اختلاف معني داري از نظر صفاتي چون عملكرد دانه، عملكرد كل ماده خشك اندام هوايي، نيتروژن اندام هاي هوايي، تعداد و وزن گره (در زمان 50 درصد گل دهي)، درصد نيتروژن و پروتئين دانه وجود دارد. تلقيح نمودن بذور مختلف لوبيا باعث افزايش عملكرد دانه، عملكرد كل ماده خشك اندام هوايي، نيتروژن اندام هاي هوايي، تعداد و وزن گره، درصد نيتروژن و پروتئين دانه در مقايسه با تيمار شاهد شد، اما در مقايسه با كاربرد 75 كيلوگرم نيتروژن خالص، افزايش تنها در تعداد و وزن گره (در زمان 50 درصد گل دهي) مشاهده شد. به طوري كه تأثير تيمار ريزوبين سوپر پلاس در عملكرد دانه، عملكرد كل ماده خشك اندام هوايي و درصد نيتروژن و پروتئين دانه مشابه با آن بود و ساير تيمارها نيز اثر كمتري نسبت به آن داشتند. در اين آزمايش مشخص گرديد ريزوبين سوپر پلاس مؤثرترو كارآمدتر از ساير مواد بيولوژيك بوده و اين مواد به تنهايي قادر به جايگزيني كامل براي كودهاي نيتروژنه نبوده و لازم است با كاهش درصدي از كودهاي نيتروژني، اين مواد را به عنوان مكملي براي دسترسي به عملكرد مطلوب و كاهش آلايندگي محيط زيست به كار برد.

The ability of nitrogen fixation in three cultivars of common bean (Phaseolus vulgaris L.)with three types of inoculants which contain different strains of Rhizobium phaseoli was evaluated in Khoramdareh, Zanjan province, Iran in 2006. Treatments were an investigation with three types of biological fertilizers including: Rhizobean super plus, Super nitro plus and Azetobacter, with two treatments: N75 (use of 75 kg nitrogen/ha) and control (without seed inoculation and fertilizer) and three bean cultivars including: COS16 (spotted bean), Keshavarze (white) and Naz (red bean). The experiment was conducted as factorial in randomized complete block design with three replications. The results showed significant differences in seed yield, nitrogen percent per plant, seed protein percentage, number and weight of nodules (48 day after emergence), seed and dry matter yield among seeds inoculated and non-inoculated. Rhizobean and N75 caused the most seed yield, total dry matter and nitrogen and protein percentage. Results showed that Rhizobean super plus was more effective on common bean, as compared with Super nitro plus and Azotobacter. This investigation showed that for achievement satisfying yield and sustainable agriculture, all of industrial biofertilizers should be used as complementary materials with mineral fertilizers.