منافع و موانع درك شده در خصوص مصرف خودسرانه داروها در زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر قم در سال 1395

Perceived Benefits and Barriers about Self-medication among Women Referring to Health Center in Qom City - 2016

زمينه و هدف: مصرف خودسرانه دارو يكي از بزرگ‌ترين مشكلات اجتماعي، بهداشتي و اقتصادي جوامع مختلف از جمله ايران به شمار مي‌آيد. هدف اين مطالعه، تعيين منافع و موانع درك شده در خصوص مصرف خودسرانه داروها در زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي شهر قم بود. مواد و روش‌ها: اين مطالعه از نوع توصيفي- تحليلي مقطعي بود كه روي زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر قم انجام شد. نمونه‌گيري به صورت چند مرحله‌اي انجام شد و تعداد 226 نفر از بين مراكز بهداشتي درماني انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد مربوط به آگاهي از پيامدهاي مصرف خودسرانه دارو، منافع و موانع درك شده و مصرف خودسرانه دارو و به كمك نرم افزارSPSS نسخه‌ي 20 از طريق آزمون‌هاي آماري تي مستقل وكاي اسكوئر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: طبق يافته هاي اين مطالعه، 3/74 درصد از زنان سابقه مصرف خودسرانه دارو داشتند كه 8/43 درصد از آنان به 6 ماه گذشته مربوط بوده است. ميانگين نمره آگاهي از پيامدهاي مصرف خودسرانه دارو و موانع درك شده در افرادي كه سابقه مصرف خودسرانه دارو داشتند به طور معني دار بيش‌تر از افرادي بود كه سابقه مصرف خودسرانه دارو نداشتند(05/0>p). درحالي كه بين منافع درك شده با سابقه مصرف خودسرانه دارو ارتباط آماري معني‌داري مشاهده نشد(79/0p=). نتيجه‌گيري: با توجه به شيوع بالاي مصرف خودسرانه دارو و وجود ارتباط بين آگاهي و موانع درك شده با مصرف خودسرانه دارو، ارائه برنامه‌هاي آموزشي لازم از طريق رسانه‌ها براي زنان در خصوص عوارض و پيامدهاي مصرف خودسرانه دارو ضروري به نظر مي‌رسد.

Background: Self-medication is one of the biggest problems of social, health and economic societies such as Iran. The aim of this study was to determine the benefits and barriers about self-medication among women referring to health center in Qom city. Materials and Methods: This cross-sectional descriptive-analytical study carried out on women referred to health centers in Qom city- 2016. In the current study, 226 people were selected from among the health centers by multistage sampling. A standard questionnaire was used on knowledge about self-medication, perceived benefits, perceived barriers and self-medication. Data were analyzed by SPSS V.20 using independent t-test and Chi-square. Results: According to the results of this study, 74.3 percent of women had a history of self-medication that 43.8 percent of them was in the past 6 months. The mean of knowledge about self-medication and perceived barriers in people with a history of self-medication was significantly higher than those who had not a history of self-medication (p<0.05). While, the perceived benefits was not significantly associated with a history of self-medication (p=0.79). Conclusion: Given the high prevalence of self-medication and the relationship between knowledge and perceived barriers with self-medication, therefore, educational program is necessary for women about the effects and consequences of self-medication through the media.