مطالعه اثر محلول پاشي روي برعملكرد كمي و كيفي گندم در شرايط كمبود آب

Effect of foliar application of zinc on quantitative and qualitative yield of wheat under water deficit condition

به منظور بررسي اثر محلول­پاشي سولفات روي برعملكرد كمي و كيفي گندم در شرايط كمبود آب، آزمايشي در سال­هاي زراعي 1388 و 1389 به صورت اسپيلت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. فاكتور اصلي شامل شرايط رطوبتي مختلف از قبيل آبياري معمول، تنش رطوبتي انتهاي فصل رشد با قطع آبياري از زمان گرده­افشاني تا انتهاي رشد و تنش رطوبتي انتهاي فصل رشد با قطع آبياري از زمان شيري تا انتهاي رشد و فاكتورهاي فرعي شامل سه ژنوتيپ گندم شامل مهدوي، شيراز و پيشتاز و سه غلظت مختلف 0، 2/5 و 5 ميلي­گرم بر كيلو­گرم سولفات روي بودند. نتايج اين آزمايش نشان دادكه با افزايش شدت تنش رطوبتي، عملكرد دانه، مقدار ماده خشك و شاخص برداشت كاهش يافته و مقدار پروتيين دانه افزايش يافت. با افزايش تنش رطوبتي، عملكرد دانه در همه رقم ­ها كاهش نشان داد، اما ملاحظه شد كه با قطع آب در مرحله گردهافشاني، رقم پيشتاز حداكثر عملكرد دانه را نشان داد (6107 كيلوگرم در هكتار). در شرايط آبياري كامل، همه رقم­ها بهويژه رقم مهدوي عملكرد بالايي داشت. نتايج مقايسه ميانگين­ها نشان داد كه كاربرد سولفات روي اثر مثبت معنيداري روي اكثر صفات داشت، به ­طوري­كه مصرف سولفات روي به ميزان 2/5 ميلي­گرم بر كيلوگرم در شرايط آبياري كامل باعث افزايش 27 درصدي عملكرد دانه شد. همچنين با مصرف سولفات روي، غلظت روي در دانه به طور معنيداري افزايش يافت.

The effect of foliar application of zinc on yield and seed quality of wheat under water deficit was studied as split factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications in 2009­-­2010. Main factor was water deficit condition at three levels of complete irrigation, irrigation halting after pollination, and after grain milk stage. Sub-factors were three wheat genotypes (Mahdavi, Shiraz and Pishtaz) and three different concentrations of zinc (0, 2.5 and 5 mg.kg-1). Results revealed that grain yield, total dry matter and harvest index were reduced and seed protein was increased with stress intensity increasing. All cultivars, particularly Mahdavi showed high performances at complete irrigation condition. However, Pishtaz produced higher grain yield (6107 kg) at irrigation halting after pollination. According to the results, zinc sulfate had positive significant effect on most of the studied traits and application of zinc sulfate 2.5 mg.kg-1 increased grain yield of wheat up to 27% at complete irrigation condition. Besides, zinc sulfate application increased zinc concentration in seeds, significantly.