كليدواژه :
GGE باي پلات , عملكرد و پايداري , جو ديم , دانه لاين ها و ارقام جو ديم
چكيده فارسي :
اين تحقيق به منظور بررسي پايداري عملكرد دانه و تعيين ژنوتيپ‌هاي پرمحصول و سازگار در قالب آزمايش‌هاي يكنواخت ناحيه اي جو، در ايستگاه‌هاي تحقيقاتي مناطق سردسير و معتدل ديم شامل مراغه، سرارود، ارديبل، اروميه، كردستان (قاملو) و زنجان انجام گرفت. در اين بررسي تعداد 10 لاين جو به همراه دو رقم شاهد (محلي و آبيدر) در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار طي سه سال زراعي (88-1385) مورد مطالعه و ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه مركب (3 سال و 6 مكان) نشان داد كه اثرات ساده سال، مكان و ژنوتيپ، اثر متقابل مكان× ژنوتيپ و اثر سه جانبه سال× مكان× ژنوتيپ بر عملكرد دانه از نظر آماري معني‌دار هستند. بيشترين وكمترين عملكرد دانه به ترتيب مربوط به ايستگاه سرارود (2549) كيلوگرم در هكتار و ايستگاه زنجان (1578) كيلوگرم در هكتار بوده و لاين شماره 9 با متوسط عملكرد دانه 2061 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را در بين ژنوتيپ هاي آزمايشي داشت. براي مطالعه اثر متقابل ژنوتيپ در محيط از روش GGE باي پلات استفاده شد. بر اساس نمودار چند ضلعي مربوط به ژنوتيپ‌ها، ژنوتيپ شماره 1 بيشترين عملكرد را در اردبيل و ژنوتيپ شماره 5 بيشترين عملكرد را در زنجان، مراغه و اروميه داشته و ژنوتيپ شماره 3 و شماره 4 به ترتيب در قاملو و سرارود برتر بودند. بر اساس نمودار محيط هاي ايده آل فرضي، محيط اروميه به اين محيط نزديك تر بود و بر اساس نمودار ژنوتيپ ايده آل فرضي و نمودار باي پلات ژنوتيپ ها و محيط‌ها، ژنوتيپ شماره 5 باتوجه به معيار پايداري مورد استفاده، پايداري مطلوب‌تري را نشان داد و اين ژنوتيپ به عنوان ژنوتيپ برتر از نظر پر محصولي و پايداري عملكرد شناسايي شد.
چكيده لاتين :
This study was conducted to determine grain yield stability of rainfed promising barley genotypes in six
Iranian rainfed research stations (Maragheh, Sararood, Uromieh, Ghamloo, Zanjan and Ardabil) under cold and semi-cold conditions during three cropping seasons (2006-2009). The studied genotypes were 10 promising barley lines along with two checks (one local variety and newly released variety of Abidar). In each environment, the experiment was arranged in randomized complete block design (RCBD) with four replications. Results of combined ANOVA showed that location, year, genotype, interaction of location and genotype, and interaction of year, location and genotype had significant effect on grain yield. The genotypes showed the highest and the lowest grain yield in Sararood (2549 Kg/ha) and Zanjan (1578 Kg/ha) stations, respectively. Line No.9 produced the highest grain yield (2061 Kg/ha). To study the interaction of genotype and environment, GGE biplot method was used. Based on the polygonal graphs related to genotypes, genotype No.1 (G1) produced the highest yield in Ardabil and genotype No.5 (G5) showed the highest yield in Zanjan, Maragheh and Uromieh. Besides, genotype 3 (G3) and genotype 4 (G4) produced the highest yield in Ghamloo and Sararood stations, respectively. Based on the theoretical ideal environments graph, Uromieh was closer to the ideal environment. Regarding to the imaginary ideal genotype graph and biplot of genotypes and environments, genotype No.5 was identified as the best one due to its higher yield and better yield stability
