اثر آموزش بر جنبه هاي مختلف فقر در مناطق شهري و روستايي ايران

The Effects of Education on Different Aspects of Poverty in Urban and Rural areas Of Iran

مقدمه: عدم دسترسي به سطح معين و حداقل رفاه كه از آن به عنوان فقر ياد مي شود، پديده اي جهاني است و در كشور ايران نيز به عنوان يك چالش اساسي مطرح مي باشد. در ايران، هم در مجامع علمي و دانشگاهي و هم در حوزه اجرايي و سياستگذاري شناخت اندازه فقر و مولفه هاي آن مورد توجه بوده و مبارزه با فقر در برنامه هاي پنج ساله مورد تاكيد قرار گرفته است اما هنوز فقر به عنوان يك معضل اساسي مطرح مي باشد. دانشمندان حوزه علوم اجتماعي و اقتصاد جهت كاهش فقر راه حل هاي مختلفي را پيشنهاد داده اند و سران كشورها در مجامع بين المللي متعهد به مبارزه با فقر شده اند. مبارزه با فقر مستلزم شناخت عوامل موثر بر فقر مي باشد و در اين ارتباط دانشمنداني همچون سن، شولتز و بكر از آموزش و سرمايه گذاري در نيروي انساني به عنوان راه حل موثر براي خروج از فقر ياد مي كنند. در اين مقاله در صدد ارزيابي تاثير آموزش بر فقر در مناطق شهري و روستايي ايران مي باشيم. روش: از آن جا كه در صدد تشخيص تاثير آموزش بر اندازه فقر در ايران مي باشيم لذا روش تحقيق، به صورت توصيف ـ تبييني راهنماي ما در اين پژوهش مي باشد. در اين مقاله با استفاده از داده هاي خام طرح آماري هزينه و درآمد خانوار مركز آمار ايران، اثر سطح آموزش بر ابعاد مختلف فقر خانوارهاي شهري و روستايي ايران مورد ارزيابي قرار مي گيرد. براي پيشبرد برنامه پيش بيني شده در اين تحقيق ابتدا خط فقر محاسبه مي شود و سپس خانوارهاي فقير و غير فقير تفكيك مي شوند. پس از شناسايي خانوارهاي فقير و غير فقير از مدل پروبيت براي ارزيابي كمي اثر متغير آموزش و ساير متغيرها بر اندازه فقر استفاده مي شود. يافته ها: نتايج حاصل از تخمين مدل پروبيت دلالت بر آن دارد كه اثر آموزش بر جنبه هاي مختلف فقر (درآمد، مسكن و بهداشت) در مناطق شهري و روستايي معنادار بوده و با افزايش سطح آموزش و نسبت افراد داراي درآمد در خانوار، احتمال فقر درآمدي، فقر مسكن و فقر بهداشتي خانوارها كاهش مي يابد. همچنين نتايج نشان مي دهد احتمال فقير بودن خانوارهاي با سرپرست زن بيش تر از خانوارهاي با سرپرست مرد مي باشد. نتايج: با توجه به يافته هاي اين مقاله ملاحظه مي شود كه ديدگاه هاي نظري در مورد آموزش و سرمايه انساني با شرايط ايران سازگار مي باشد و آموزش اثر كاهنده بر فقر دارد و در واقع با افزايش سطح آموزش، قابليت هاي فرد و خانوار ايراني ارتقاء مي يابد و قدرت انطباق با شرايط و حل مشكلات افزايش مي يابد. بر اين اساس توسعه انواع آموزش و سرمايه گذاري در امر نيروي انساني به ويژه از محل منابع دولتي قابل توصيه است و دولت مي بايد با ايجاد انگيزه، آحاد جامعه را به تراكم سرمايه انساني تشويق كند.

Introduction: Lack of access to certain minimum level of welfare that is referred to poverty is a global phenomenon and is considered as a major challenge in Iran. Understanding the determinants and the size of poverty are considered as important issues both in policymaking and academic courses. Although poverty elimination has been stressed in all Iranian socio-economic plans، Poverty still is a major challenge in Iran. Poverty eradication requires identifying the determinants of poverty and whiles some scholars such as Sen، Schultz and Becker suggest Human investment as an Effective anti-poverty policy. In this paper attempt has been made to assess the effects of education on the poverty in rural and urban areas of Iran. Method: In this paper a descriptive - explanatory method is used to quantify the effects of education on poverty. By using data from the Statistical center of Iran''s «The Households income and expenditure survey»، we first estimate the poverty line both in urban and rural areas and then distinguish the poor from non-poor families. In the next phase is a probit model to evaluate the effects of education on different aspects of poverty. Findings: The Results of this paper have indicated that the effect of the educational level on different aspects of poverty (income، housing and health) is significant in urban and rural areas so that if the educational level and ratio of income earners of the households increase، probability their income poverty، housing poverty، and health poverty would decline. Meanwhile، the results show that if breadwinner is a woman، the probability of being poor is more than if breadwinner is a man. Conclusion: Findings of this paper appear to comply with view of some scholars such as Schultz and Becker (Human capital theory). In fact education expenditure as an investment in human capital would improve the behavior، quality of decision، and living condition of Iranian households. In fact، that education mitigates the extent of poverty and since It is a merit service with positive externality، Increasing the extension of education in Iranian Government budget is suggested.