نقد تاريخ‌ نگاري دوره آق قويونلو

Historiography survey of Aghkoyunlular era

به رغم اهميت تحولات سياسي و فرهنگي ايران در دوره فرمانروايي آققويونلوها در نيمه دوم سده نهم هجري قمري، شمار متون و منابع اصلي مربوط به اين دوران فراوان نيست و همه آنچه تا كنون شناسايي شده، هنوز به صورت انتقادي نشر نيافته اند. در حوزه تاريخ نويسي آثاري كه در اين دوره تأليف شد، ادامه همان روش ساده نويسي اواخر سده هفتم بود. نثر منشيان و مورخان اين دوره مصنوع و فني است؛ اين نويسندگان در ستايش تركمنان آق قويونلو غلو بسيار كرده و آنان را يگانه شايستگان پادشاهي و خلافت اسلامي روزگار خود دانسته اند. تواريخ اين دوره هر كدام مكمّل يكديگرند و تاريخنويسي آن بيشتر بر مبناي مشاهدات شخصي و دسترسي به اسناد آن دوره نگاشته شده و از اين نظر حائز اهميت بسياري است. حال پرسش اصلي پژوهش آن است: نقاط ضعف و قوت تاريخنگاران دورۀ آق قويونلو در تأليف كتابهايشان كدامند؟ به نظر مي رسد اين پژوهش توانسته، مباني، اصول جهان بيني، و نقاط ضعف و قوت تاريخنگاري دورۀ آق قويونلو را تبيين كند.در اين مقاله از روش توصيفي-تحليلي با تكيه بر منابع كتاب ‌خانه‌ اي استفاده شده است.

There aren’t enough main references and contexts related to Aghkoyunlular era despite to political and cultural revolution importance of Iran in their sovereignty in second part of Ninth century AH and what evere had been recognized until now is not published critically. The works has been compiled in the Field of Historiography in this era, was continuation of simple writing , lately seventh century AH. Historians works of this era is synthetic and technical . The writers have exagerated a bout praise of Aghkoyunlular Turkmen and they have called them the best Islamic governors of the era The histories of this era are complementary of one another and its historiography is based on personal observations and documentaries of that era. There for, It’s so important so, the main question of the present study is: what are the strong and weak points of Aghkoyunlulars historians works? It is seen that the present study could determine principles, cosmology rules, strong and weak points of Historiography of this era. It is used of descriptive – analytical method based on desk research.