نقد و تحليل محتوا در تراز كتاب‌ هاي درسي دانشگاهي مطالعه موردي: كتاب قواعد و متون عربي

Critiquing and analyzing course book at university level - Case Study: Arabic Grammar and Reading text-

كتاب درسي دانشگاهي در فرايند ياددهي و يادگيري نقش تعيين كننده‌ اي دارد. كتاب درسي مناسب، ويژگي‌ ها و شاخص‌ هايي دارد كه آن را از كتاب‌ هاي غير درسي متمايز مي‌ كند. نقد و تحليل محتواي كتاب‌ هاي دانشگاهي سبب مي‌ شود در طراحي و سازماندهي مناسب آن، دقت كافي به‌ عمل آيد. اين پژوهش با هدف دست يافتن به شاخص‌ هاي كتاب‌ هاي درسي دانشگاهي، از روش تحقيق كتابخانه‌ اي استفاده كرده است. در اين مقاله، با تحليل محتواي كتاب، تعريف و مفاهيم آن، كاربرد و ابعاد آن، و نظراتي كه در زمينه طراحي كتاب‌ هاي درسي ارائه شده است را مورد ارزيابي و نقد قرار داده‌ ايم. در اين مقاله به طور موردي، ميزان برخورداري كتاب قواعد و متون عربي، - كتابي كه براي دانشجويان رشته زبان و ادبيات فارسي فراهم آمده است- از شاخص‌ هاي كتاب دانشگاهي بررسي شده است. كتاب درسي از مهم‌ ترين و تاثيرگذارترين رسانه‌ هاي آموزشي است كه نقش ارزشمندي در نظام تعليم و تربيت ايفا مي‌كند. طراحي كتاب‌ ها بايد با توجه به معيارها و ضوابط خاصي در همه ابعاد متن باشد. تحليل محتواي كتاب‌ هاي درسي مي‌ تواند نقاط قوت و ضعف احتمالي كتاب‌ هاي درسي را براي اصلاح و تغيير احتمالي محتوا، متناسب با اهداف تعيين شده و اصول علمي در اختيار مديران و برنامه‌ ريزان و مؤلفان كتاب‌ هاي درسي قرار دهد.

- University course book has a determining role in the teaching/learning process. A desirable course book has certain characteristics with differentiates it from a non-academic book. - Critiquing and evaluating course book content can lead to a better precision and accuracy in its design and organization. Using library research methodology in this study, an attempt has been made to obtain a framework which represents university course book characteristics. Our goal in this study was that by analyzing course book content we could also evaluate and critique the definition and terminology of course book analysis, its application and dimensions and the related comments and interpretations. The book “Arabic Grammar and Reading” by Dr. Mohammad Reza Najjarian has been chosen as the case study so we can check how well the book has benefited from the characteristics obtained. Course book is one of the most important and influential instructional medium which is very significant in the realm of education. Analyzing course book content can provide a better chance for the authors, course and curriculum planners and instructors to find the strengths and possible weaknesses of the books and also make revision and possible change to the content of which based on a desirable goal and using academic principles.