اعتباريات و نقد نظريۀ حقيقي‌ بودن گزاره‌ هاي علوم انساني با تأكيد بر فقه و حقوق

Credibility and the critique of the theory of the veritable nature of human sciences with emphasis on jurisprudence and law

اعتباريات پايۀ علوم انسانيِ اسلامي است، در صورتي‌ كه نگاه جامع و فلسفي به آن داشته باشيم و آن را جزيي از مباحث وجودي بدانيم. در حقيقت انسان موجودي تكويني و حقيقي است كه امور خود را در زيست دنيويي و با زبان اعتبار بيان مي‌كند. بنابراين اعتباريات رابطۀ تنگاتنگي با انسان‌ شناسي و معرفت‌ شناسي دارد و اين جهت است كه پايۀ علوم انساني قرار مي‌ گيرد. و به اين دليل است كه گزاره‌ هاي علوم انساني ـ از جمله گزاره‌ هاي فقهي و حقوقي ـ اعتباري هستند، نه حقيقي و برهان در اين علوم جايگاهي ندارد. آن‌ چه در اين علوم مهم است، جلب منفعت و دفع ضرر و كسب كمال و سعادت است و در علوم انسانيِ اسلامي رسيدن به قرب الهي است. اما كساني كه گزاره‌ هاي فقهي و حقوقي را حقيقي مي‌ دانند، خلط بين تكوين و تشريع كرده‌ اند، زيرا رابطۀ واقعي در جايي است كه رابطۀ علت و معلول برقرار باشد، اما در مسائل فقهي و حقوقي حكمي با جعل شارع و قانون‌ گذار اعتبار شده است و هيچ منشأ تكويني ندارد. بلكه مقررات شرعي يا عرفيِ قانوني است كه وضع شده است.

The theory of conventions is the basis of Islamic humanities, if it is viewed from a philosophical and holistic perspective and taken as part of existential discussions. In reality, humans are genuine and real beings that express their needs in this world through the language of conventions. Therefore conventions is intertwined with anthropology and epistemology and acts as the pillar of Islamic humanities. Propositions in the humanities including propositions in jurisdiction and law are conventions and do not necessitate proof. What is important in these sciences is to attract benefit and dispose loss and gain perfection and prosperity and in Islamic humanities the aim is to reach closeness to Allah.But those who take jurisprudence and legal propositions as genuine have mixed genesis and decree. Since genuine relationships exist in areas where there is a relationship between cause and effect. In jurisprudence and legal issues a law is validated through a judge and has no genesis. Rather religious or customary laws are taken from the validity of the judge or a legislator.