بررسي اثربخشي استقرار سيستم ‌هاي مديريت محيط ‌زيست (EMS) در بهبود عملكرد محيط زيستي واحدهاي صنعتي ايران

Investigation of Effectiveness of EMS Establishment in Improvement of Environmental Performance of Industrial Units in Iran

استانداردهاي سري ايزو 14000 به عنوان عنصري فعال و مؤثر، عملكرد محيط زيستي سازمان ها را بهبود بخشيده، نظام مديريت محيط زيستي را منسجم و استاندارد مي سازد. استاندارد ايزو 14031 به عنوان ابزاري دقيق، كمي و قابل اندازه گيري در اختيار مدير ارشد سازمان قرار گرفته است و مديريت را در جهت ارايه بهتر عملكرد محيط زيستي همراه با معيارها و شاخص هاي قابل سنجش ياري مي نمايد. در اين مطالعه، جهت بررسي اثربخشي استقرار سيستم هاي مديريت محيط زيست در بهبود ارزيابي عملكرد محيط زيستي واحدهاي صنعتي، از استاندارد ايزو 14031 استفاده شده است. جهت انجام تحقيق ابتدا جامعه آماري مورد مطالعه، واحدهاي داراي گواهينامه ايزو 14000، گروه بندي و داده هاي تحقيق با استفاده از پرسشنامه حاوي سؤالات مربوط به شاخص هاي اثربخشي استقرار ايزو 14000 جمع آوري گرديد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از آمار توصيفي و استنباطي، جداول توافقي و آزمون كاي اسكور، صورت پذيرفت. نتايج تحقيق نشان داده است، با وجود فوايد بسياري كه استقرار اين نظام مديريتي براي سازمان ها دارد، نگهداري آن نيز از اركان اصلي موفقيت آن محسوب مي شود. بررسي واحدهاي مورد بررسي نيز نشان داده است كه عملكرد اين سازمانها در نگهداري اين نظام مديريتي ضعيف بوده و سازمان ها پس از گرفتن گواهينامه، در نگهداري آن دچار نوعي تنزل سطح كيفي مديريت و كاهش انگيزه براي بهبود اين نظام خواهند شد.

The set of ISO 14000 standards as an effective factor has improved the environmental performance of organizations, standardize them and integrate the environmental management system. ISO14031 as a precise, quantitative and measurable tool has provided to senior manager of organization helped the management to present better environmental performance according to with measurable criteria and indicators. In this study ISO 14031 were applied in order to assess the effectiveness of environmental management system standard to evaluate the improvement in of environmental management system performance of industrial units. For doing research at first the selected statistical population, units that adopted ISO 14001 standards certification, was grouped .Survey data were collected using a questionnaire containing questions about the effectiveness indicators of ISO 14001 establishment. Data analysis was performed by using descriptive and inferential statistics, cross tab tables and K-square analysis. The results showed that despite the many benefits that ISO14001 standard establishment has for organizations, its maintenance is one of the main elements of its success. The evaluation of studied units has shown that their performance in maintaining this management system is poor and organization after adopting certification involved, its maintenance declines in quality management level.