مروري بر تاريخ به مثابه‌ي رفتار آشوب‌گونه‌ي يك سامانه‌ي غيرخطي

Review of History as Chaotic Behavior of a Nonlinear System

دستاوردهاي علمي جديد درعلوم مهندسي و در حوزه‌ي سامانه‌هاي پيچيده و تحليل سامانه‌هاي غيرخطي مي‌تواند علاوه بر علوم پايه و مهندسي، در علوم انسان، به ويژه در تحليل مسائل اجتماعي و پژوهش‌هاي تاريخي نيز راه‌گشاي مسائل مبهم گذشته باشد. در اين مقاله، بر مبناي اين دستاوردها روشي جديد در حوزه‌ي پژوهش در تاريخ، به مثابه‌ي تحولات حاكم بر يك سامانه‌ي باز، غيرخطي و متغير با زمان، معرفي شده است؛ پس از تعريف كلي مفاهيم سامانه، سامانه‌هاي خطي و غيرخطي، سامانه‌هاي باز و بسته، قطعيت و عدم قطعيت، آشوب و اثر پروانه‌‌اي و پيچيدگي در سامانه‌ها، كاركرد و كاربرد اين مفاهيم در حوزه‌ي تحقيق و تحليل وقايع تاريخي بررسي شده و از هر يك مثال آورده شده است. با استفاده از اين روش مي‌توان با مطالعه‌ي جوامع انساني به منزله‌ي سامانه‌هاي غيرخطي باز و متغير با زمان، سير تحولات آن‌ها را در طول زمان، كه به نام «تاريخ» مي‌شناسيم، تحليل كرد.اين نوع تحليل مي‌تواند راه‌گشاي مسير جديدي در پژوهش‌هاي تاريخي باشد. كليدواژه‌ها

New scientific achievements in engineering, in the field of complex systems, and analysis of nonlinear systems can be used as an appropriate solution for the challenges not only in the science and engineering, but also in the humanism and especially in social challenges and historical research. Based on these achievements, this paper proposes a new method in the field of history as variations of open nonlinear time-variant system. In this research, the concepts of the word system, linear and nonlinear system, open and closed system, certainty and uncertainty, chaos and butterfly effect, and complexity in systems are presented. Furthermore, the applications of these words in the field of analysis of historical events are discussed, and finally, the new method based on science and engineering feats is presented. Using the proposed method, various societies presented, as an open nonlinear time-variant system can be analyzed. This kind of analysis can provide a new approach in the historical research.