بينش معرفت‌شناسانه در تاريخ‌نگاري مطهر بن طاهر مقدسي

Epistemological Vision in Historiography of Motahar ibn Taher Maghdasi

شناخت ديدگاه‌هاي مؤلفان متون كهن تاريخي ابزاري است براي دريافت رويكرد تاريخي آنان كه مي‌تواند نمايانگر ماهيت علم تاريخ و بينش مؤلف باشد.البدء و التاريخ تأليف مطهربن طاهر مقدسي(355 هـ /966م) يكي از مهم‌ترين متون تاريخ‌نگاري است كه با رويكردي خاص به تاريخ تأليف شده است. در كوشش براي دريافت تأثير بيتش معرفت‌شناسانه‌ي مقدسي بر تاريخ‌نگري و تاريخ‌نگاري او، فرض بر اين است كه بينش معرفت‌شناسانه‌ي مؤلف درباره‌ي مباني علم تاريخ سبب اتخاذ رويكرد انتقادي، تلاش براي دريافت حقيقت و جامع‌نگري در بررسي وقايع گذشته شده است. در واقع، شيوه‌ي تاريخ‌نگاري مقدسي تركيب به هم پيوسته‌اي از علوم و اخبار است كه نشان‌دهنده‌ي جامع‌نگري در كار است.وي با پيوند ساير علوم به تاريخ جنبه‌ي نوآورانه‌ي آن را وسعت و عمق بخشيده است.مؤلف مهم‌ترين رسالت تاريخ را آگاهي‌بخشي و رسيدن به حقيقت، و نيز تبيين تاريخي را در نگاه انتقادي به وقايع دانسته است.وي كوشيده است با نزديك شدن به بي‌طرفي، استفاده از ابزار عقل در ارزيابي نقل‌ها و احتياط عالمانه، حقيقت‌جويي را در رويكرد به تاريخ به كار بندد.

Being aware if historians' viewpoint can help in lightening their historical approach and insight. Al-Bed' va Al-Tarikh, by Motahar ibn Taher Maghdasi is one of important historical sources that has been written with special approach to history. Trying to understand impacts of epistemological vision of Maghdasi in Historiography, it is possible to imagine that this epistemological vision of him on essentials of history has caused a critical approach, endeavors to understanding the truth and comprehensive consideration of previous events. Maghdasi's historiographical method is a complex of variety of sciences and traditions. connecting these, he has expanded and deepened innovation aspects of history. he has convinced reaching the truths as history's most important goal, and critical approach on events as historical explanation. Maghdasi has tried to be impartial and to use rationalization in evaluation of narratives in order to benefit a truth seeking approach in history.