عوامل محيطي مؤثر بر پراكنش رويشگاه گونه Prangos pabularia Lindl. در مراتع نير و كوثر استان اردبيل

Effective environmental factors on Prangos pabularia site dispersion in Nir and Kousar rangelands of Ardabil province

اين تحقيق با هدف بررسي تأثير عوامل محيطي بر پراكنش گونه .Lindl pabularia Prangos در مراتع نير و كوثر استان اردبيل انجام شد. هفت رويشگاه جنس جاشير شناسايي شد كه در دو رويشگاه آن گونه مـورد مطالعه انتشار داشت. در سطح هر رويشگاه، مكان هاي نمونه برداري مشخص و سه ترانس كت به طـو ل 100 متـر مستقر شد. درطول هر ترانسكت در 10 پلات چهار متر مربعي، تراكم گونه ثبت شد. نمونه خاك از ابتـدا، وسـط و انتهاي هر ترانسكت از عمق 30-0 سانتي متري برداشت شد. در مجاورت هر رويشگاه در مكان هاي عدم حضور گونه، نمونه برداري به شيوه يكسان انجام شد. در هر مكان نمونه برداري، ارتفاع از سطح دريا، شيب ، جهت شيب و در آزمايشگاه برخي خصوصيات خاك تعيين شدند. از آزمون t مستقل و آناليز تجزيه خوشه اي به ترتيب جهت مقايسه و طبقه بندي مكان هاي حضور و عدم حضور گونه و از آناليز تشخيص، براي تعيين اهميت پارامترهـاي مؤثر در حضور اين گونه استفاده شد. با توجه به نتايج، گونه در مكان هاي با ارتفاع 1847 متر و شيب 90 درصد و همچنين، جهات جغرافيايي جنوبي و غربي و مكان هاي با خاك داراي ماده آلي 1/37 درصد، شن 51 درصد و اسيديته بالا و همچنين نيتروژن (0/04 درصد)، فسفر (2/07ppm)، (پتاسيم (173/10ppm) ، رس (60 /12 درصـد) و هدايت الكتريكي كم (0/5 دسي زيمنس بر متر)، تراكم بيشتري با مقدار 0/165 پايه در متـر مربـع دارد. نتـايج حاصل از آناليز تشخيص نشان داد كه پارامترهاي هدايت الكتريكي، اسيديته، ماده آلي، نيتروژن، فسفر، ارتفاع از سطح دريا، شيب، جهت شيب، درصد سيلت، درصد شن و بارندگي در تمايز مكان ها و انتشار گونه مورد مطالعه مؤثر هستند. از نتايج اين تحقيق مي توان در پيشنهاد اين گونه براي مديريت، اصلاح و احيـاء مراتـع بـه طـور مناسب تري استفاده نمود.

Present study was done with the aim of environmental factors influence on Prangos pabularia Lindl. in Nir and Kousar rangelands of Ardabil province. From seven sites of studied species in two sites present species was observed. In site level, sampling plots was determined and 3 transects with 100m length established and the species density along with each transect 10 plots with 4m2 area was recorded. Soil samples from first, mid and final sections of each transect recorded in 0-30cm depth. Adjacent of each site in places without studied species, sampling was done with similar method. In sampling areas, height from sea level, slope, aspect, and soil characteristics was detected. Independent t test and cluster analysis was applied for comparison and classification of studied species in places with and without species, discriminant analysis was used for effective parameters. Regarding to results in places with high elevation and slope and in places with southern and western aspects and high soil organic matter and high sand and nitrogen, phosphorus and potassium and low clay, the density of studied species was more. The results of discriminant analysis indicated that EC, pH, OC, N, P, Elevation, Slope, Aspect, Percent Clay and Sand and Precipitation are effective in detection of places and dispersion. Regarding to results, it is can be concluded that present species is suitable for better management, restoration of rangelands.