كليدواژه :
محيط امنيتي , خليج فارس , شامات , آسياي ميانه و قفقاز , الگوهاي امنيتي , قطب آسيايي , پيمان هاي امنيتي و دفاعي , سياست دفاعي
چكيده فارسي :
جمهوري اسلامي ايران به لحاظ موقعيت امنيتي منطقه اي در ميان چهار حلقه امنيتي با ويژگي هاي متفاوت قرار گرفته است.تفاوت هاي موجود جنبه ماهيتي داشته و جمهوري اسلامي ايران ناگزير است براي تدوين ديپلماسي و سياست دفاعي و امنيتي،ويژگي ها و تفاوت هاي محيط امنيتي پيراموني را مورد كنكاش قرار دهد. خليج فارس در بخش جنوبي، حلقه موسوم به شامات در غرب، آسياي مركزي و قفقاز در شمال و مجموعه كشورهاي شرق شامل افغانستان، پاكستان و هند، اين چهار حلقه را تشكيل مي دهند.
در اين نوشتار ابتدا جنبه هاي نظري الگوهاي امنيتي منطقه اي و تعاريف مجموعه هاي امنيتي منطقه اي مبتني بر نظرات باري بوزان بيان مي شود و در ادامه ويژگي هاي هر يك از مجموعه ها و حلقه هاي امنيتي پيرامون جمهوري اسلامي ايران مورد بررسي قرار مي گيرد. سپس به تفاوت هاي ماهوي محيط امنيتي جمهوري اسلامي پرداخته مي شود و در نهايت اين نتيجه به دست مي آيد كه الگوهاي امنيتي در بخش هاي شمال و شرق كشور بيش تر جنبه مشاركتي دارد و در بخش هاي غرب و جنوب الگوهاي هژمونيك غالب است. بدين ترتيب با ايجاد خطي فرضي از شمال غرب به جنوب شرق كشور مي توان سياست هاي دفاعي و امنيتي را با توجه به الگوهاي متفاوت موجود تدوين نمود