نقش نهاد مرجعيت و روحانيت شيعه در برابر تهديدات سخت و نرم دشمنان از صفويه تا انقلاب مشروطه

تماميت ارضي ايران از عصر صفويه به بعد كه مذهب شيعه اثنا عشري رسميت يافت، بارها از شرق و غرب مورد تهديد قرار گرفت و در دوران قاجار علاوه بر آن، استقلال سياسي و فرهنگي ايران و فرهنگي ايران نيز با تهديد نرم مواجه بود كه در هر دو مقطع مرجعيت و روحانيت شيعه حضور چشم گير و سرنوشت سازي داشته اند. در اين مقاله تلاش مي شود تا با روش تحليلي- توصيفي و با استفاده از منابع كتابخانه اي، زوايايي از اين نقش بسيار مهم و سرنوشت ساز در تاريخ ايران، از هنگام شكل گيري دولت صفويه تا پيش از وقوع انقلاب مشروطه بررسي و تبيين گردد.در نهايت ثابت مي شود كه نهاد مرجعيت و روحانيت به عنوان يكي از ظرفيت هاي عظيم و بي نظير قدرت نرم شيعه باعث شكست يا ناكامي تهديدات سخت و نرم دشمنان بوده است و هرگاه كه كشور تجزيه شد يا استقلال آن از ميان رفت، حاصل كوتاهي، بي كفايتي و خيانت شاهان و دولتمردان و بي توجهي آنها به رهنمودهاي روحانيت بوده است.