بررسي تنوع مورفولوژيك در جمعيت هاي مختلف ساردين رنگين كمان (Clupeidae: ,Dussomieria acuta) موجود در خليج فارس و درياي عمان

Study of Morphological Variation in Different Populations of Rainbow Sardines (Clupeidaae: ,Dussomieria acuta) in the Persian Gulf and Oman Sea

زمينه و هدف: ساردين ماهيان از خانواده شگ ماهيان از نظر اكولوژيك جزو ماهيان سطح زي ريز به شمار آمده و اولين مصرف كنندگان در زنجيره ي توليدات دريايي مي باشند و در صورت صيد بي رويه در زنجيره ي غذايي محيط هاي دريايي اختلال ايجاد شده و كاهش جمعيت سطح زيان دريا مثل تون ماهيان موجب مي شود. مطالعه حاضر در راستاي بررسي تنوع احتمالي مورفولوژيك و ايجاد زير جمعيت در حوزه پراكنش گونه ساردين رنگين كمان است. روش كار: طي زمستان 90 و بهار 91 تعداد 64 عدد ساردين رنگين كمان با روش پرساين دو قايقي از دو منطقه جاسك (درياي عمان) و بندر مقام (خليج فارس) جمع آوري گرديد. با استفاده از وسايل مختلف صفات مورفولوژيك اندازه گيري به روش آناليز چند متغيره MANOVA، آزمون متغيرهاي اصلي PCA و آزمون تفكيك استاندارد با استفاده از نرم افزار SPSS مورد بررسي قرار گرفتند. يافته ها: بررسي هاي مورفولوژيكي و آناليز واريانس صفات وجود يك شيب معني دار در سطح 0/05≥p دركليه صفات را بين دو منطقه نشان داد. بر اساس آزمون post hoc و مولفه هاي اصلي و تمام صفات به جز طول كل در ايجاد اين تنوع دخيل مي باشند. از سوي ديگر Claster analysis و آزمون تفكيك استاندارد بر پايه صفات مورفولوژيك دو منطقه را از يك ديگر جدا سازي مي كند. نتيجه گيري: تنوع مشاهده شده در صفات مورفولوژيك اين گونه مي تواند ناشي از استرس شوري و گرما در خليج فارس و در دسترس بودن بيشتر مواد مغذي و نيز دماي متعادل تر آب و در نتيجه فراجوشي (Upwelling) حاصل از مانسون تابستانه باشد و اين گونه به زندگي در مناطق ساحلي و مصب مي تواند سبب كم شدن امكان اختلاط جمعيت هاي مختلف اين گونه گردد.

Introduction & Objective: Sardines and other Microfilidae have very important ecological role in marine ecosystems because they are first consumers in marine food chain Therefore there is a disturbance in the food chain in the marine environment and possibly a decrease in the population of fishes such as tuna. There are 10 species of Clupeidae in the Gulf and the Sea of Oman, among which genus Sardinella is dominant. Considering the significant climatic differences between the Persian Gulf and the Oman Sea, the present study was conducted to investigate the possible morphological variation and to create sub- populations in the distribution area of rainbow sardine species.. Material and Method: During winter 90 and spring 91, 64 rainbow sardines were collected from Jask (Oman Sea) and Lengh (Persian Gulf) ports .Morphological traits were measured and recorded with 0.01 mm precision and digital scale with accuracy of 0.001 g. Data were analyzed by multivariate analysis of MANOVA, PCA main variables test and standard separation test using SPSS software. Results: Morphological analysis and variance analysis showed a significant cline at the level of P≤0.05 in all traits between the two regions. Based on the post hoc test and the main components all traits variation is significant. On the other hand, Claster analysis and a standard trick test based on morphological traits separate two regions from each other. Conclussion: The observed diversity in morphological traits of this species can be due from salinity and heat stress in the Persian Gulf and the higher availability of nutrients and moderate temperature of the water as a result of the upwelling of the summer Monson in the sea Oman affects. This conclusion is consistent with other studies on other large fish in the Persian Gulf and the Oman Sea. Also, the ability of this species to live in coastal areas and estuaries can reduce the possibility of mixing different populations of this species. The results can be illustrated by the fact that this species has sub-populations in its widespread distribution that can form sub-species in the distribution area of this species.