نقش دياپيريسم بر تغييرشكل هاي ساختاري حوزه رسوبي زاگرس با تكيه بر گنبدهاي نمكي منگرك و كوه جهاني (جنوب غرب فيروزآباد)

(Role of Diapirism on Structural Deformation of the Zagros Basin, based on “Mangarak” and “kuh-Jahani” salt domes (South West of Firozabad)

منطقه مورد مطالعه در جنوب غرب شهر فيروز آباد استان فارس جاي دارد و از نظر تقسيمات زمين شناسي در كمربند زاگرس قرار گرفته است.اين ناحيه از نظر ساختاري فعال بوده و گنبد هاي نمكي متعددي در آن قرار دارد. عوامل گوناگوني بر تشكيل گنبدهاي نمكي موثرند كه در اين مقاله به بررسي ارتباط زمين ساخت و ايجاد گنبدهاي نمكي در محدوده مورد مطالعه پرداخته شده است. براي نيل به مقصود، گنبد نمگي منگرك و كوه جهاني (جنوب غرب شهرستان فيروزآباد) و ساختارهاي زمين ساختي اطراف آن­ها مورد بررسي و پژوهش قرار گرفت. روش كار بر پايه بررسي­ هاي زمين شناسي و ساختاري صحرايي و انجام اندازه گيري­ هاي مربوطه استوار بود. نتايج اين بررسي ها نشان مي­دهد كه گنبدهاي نمكي ياد شده در زمان كرتاسه پسين - پالئوسن در حال بالا آمدن بوده و پيش از دگرشكلي زاگرس و در ارتباط با راستاي گسل پي­ سنگي كره ­بس وجود داشته ­اند و احتمالا در هنگامي كه رسوب گذاري در حوضه زاگرس در جريان بوده است، به صورت جزيره رخنمون داشته ­اند. همزمان با دگرشكلي زاگرس، فشار منتشر شده از پهنه برخورد در سمت شمال شرق و حركت موجي آن به سوي جنوب غرب، موجب فشار بيشتر به افق­ هاي نمكي و كمك به فوران آن­ها شده است. در مورد گنبد نمكي منگرك، كه در محل محور تاقديس سياخ و كناره گسل كره بس رخنمون دارد، دو پديده نامبرده در رخنمون يافتن آن موثرند. در رخنمون يافتن گنبد جهاني نيز پايانه فشارشي گسل نارك نقش اصلي را ايفا مي­ كند.

The studied area is located in South West of Firozabad city in Fars province, south west of Iran, and structurally situated in Zagros zone. Tectonically, the area is active and has numerous salt domes. Various factors affect to form of salt domes that investigate to relation between tectonic and forming of Zagros salt domes. To achieve this goal, Mangarak and Kuh-Jahani salt domes (south west of Firozabad city) and tectonically structures around them, were chosen and researched. The results of these studies indicate that the salt domes has been rising at late cretaceous - Paleocene and these domes existed before deformation of Zagros basin, and appear along “Korebas” old fault, and probably during of deposition in Zagros basin, these domes have been exposed such as Islands. After the Zagros deformation, pressure releases from the collision zone at northeast and wave moving towards the south west, caused to more pressure to salt layers and help them erupted. Mangarak salt dome exposed at “Sayyakh” anticline axis and near the “Korebas” fault, that these two phenomena are effective in forming of this salt dome. “Narak” fault has major role in exposing of “Kuh-Jahani” salt dome.