بررسي تركيبات و اثر ضدليشمانيايي عصاره الكلي اندام‌هاي هوايي گياه خرفه (Portulaca oleracea) بر پروماستيگوت ‌هاي انگل ليشمانيا ماژور (MRHO/IR/75/ER) و يك ايزوله باليني در شرايط آزمايشگاهي

The Study of Composition and Anti-leishmanial Effect of Portulaca Oleracea Aerial Organs Hydroalcoholic Extract on Leishmania Major (Mrho/Ir/75/Er) and A Clinical Isolate In Vitro

زمينه و هدف: ليشمانيوز، مشكلات بهداشتي جهاني با اندميسيته بالا در كشورهاي درحال‌ توسعه مانند ايران به وجود آورده است. عوارض جانبي داروها، مقاومت دارويي و نبود واكسن مؤثر و مطمئن سبب توجه به تركيبات جديد مؤثر ازجمله گياهان دارويي مانند گياه خرفه شده است. بنابراين، هدف از اين مطالعه معرفي يك گياه طبي سنتي به نام خرفه است كه مي‌تواند به‌عنوان يك منبع ارزشمند از عوامل دارويي جديد عليه ليشمانيوز جلدي مورد توجه قرار بگيرد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه كه از نوع آزمايشگاهي است، در بهار سال 1394 و در شهر اصفهان انجام گرفت. ابتدا عصاره متانولي به روش خيساندن آماده و به روش گازكروماتوگرافي جرمي، تعيين تركيب شد. پروماستيگوت‌هاي ليشمانيا ماژور ابتدا در محيط كشت اشنايدر و سپس در فاز ثابت در محيط كشت RPMI-1640 كشت داده شدند. سپس با استفاده از روش رنگ‌ سنجي MTT (متيل‌تيازوليل تترازوليوم)، فعاليت بيولوژيكي عصاره الكلي گياه خرفه در مقايسه با گلوكانتيم عليه پروماستيگوت‌هاي ليشمانيا ماژور مورد ارزيابي قرار گرفت و داده‌ ها به‌ وسيله نرم‌ افزار SPSS16 و با استفاده از آزمون آماري Tukey و آزمون t تجزيه‌وتحليل شدند. نتايج مطالعه ميكروسكوپي نيز به‌صورت عكس و جدول ارائه گرديد. يافته‌ها: IC50 براي عصاره الكلي گياه خرفه عليه پروماستيگوت‌هاي ليشمانيا ماژور استاندارد بعد از 24، 48 و 72 ساعت به ترتيب 690، 270 و 140 ميكروگرم بر ميلي‌ ليتر و عليه پروماستيگوت‌ هاي ايزوله باليني 1160، 385 و 140 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر به دست آمد. IC50 براي گلوكانتيم نيز برابر با 27، 12 و 8 ميكروگرم بر ميلي‌ ليتر و 26، 19 و 11 ميكروگرم بر ميلي‌ ليتر به دست آمد. بين IC50 عصاره و داروي گلوكانتيم بعد از 24، 48 و 72 ساعت اختلاف معناداري وجود داشت (0/05>p). چروكيدگي سلولي، گرد شدن، متراكم شدن سيتوپلاسم و كوچك‌تر شدن در سلول‌هاي تيمار شده مشاهده گرديد. وجود آلكالوئيدها و فلاوونوئيدها در عصاره الكلي تشخيص داده شد. نتيجه‌ گيري: با توجه به اين‌كه عصاره الكلي گياه مورد آزمون داراي اثرات ضدليشمانيايي قابل‌ توجهي در شرايط آزمايشگاهي بود، لزوم انجام آزمايش‌ هاي بيشتر براي ارزيابي اثر آن روي اين انگل در مدل حيواني نيز احساس مي‌ شود.

Background and Objectives: Leishmaniasis has created global health problems in the developing countries with high endemicity such as Iran. Drug side effects and resistance and the lack of effective and safe vaccine have caused the new effective compounds from medicinal plants such as purslane to be attended. Therefore, the aim of this study was to introduce purslane as a traditional medicinal plant, which can be taken into consideration as a valuable source of new pharmaceutical agents against cutaneous leishmaniasis. Material and Methods: This is a laboratory study conducted in Isfahan in the spring of 2015. In the first place, the methanol extract was prepared by soaking method and its combination was determined by mass chromatography gas method. L. major promastigotes were cultured in Schneider culture media and in the stationary phase in RPMI-1640 medium, respectively. Then, using colorimetric MTT (methyl thiazolyl tetrazolium), the biological activity of alcoholic extract of purslane against L. major promastigotes was assessed in comparison to meglumine. The data were analyzed by the Tukey test and t-test using software SPSS16. Microscopic study results were presented as images and tables. Resalts: IC50 for alcoholic extract of purslane against standard L. major promastigotes after 24, 48 and 72 hours were 690, 270 and 140 micrograms per mililiter and against clinical isolates of promastigotes of 1160, 385 and 140 micrograms per milliliter, respectively. IC50 for Glucantime equaled to 27, 12 and 8 micrograms per ml and 26, 19 and 11 micrograms per milliliter, respectively. There was a significant difference between the IC50 extract and glucantime drug after 24, 48 and 72 hours (p<0.05). There was observed cell shrinkage, roundness, compressed cytoplasm and smallness in the treated cells. Presence of alkaloids and flavonoids were detected in the alcoholic extract. Conclusion: In regard to alcoholic extract of purslane had considerable anti-leishmanial effect in vitro, conducting more experiments to investigate its effect on the parasite in animal model also seems to be necessary.