اثر شخم گراز (Sus scrofa) بر ميزان كربن آلي كل و ذره اي خاك در جوامع علفي مراتع

Impact of wild boar (Sus scrofa) disturbances on particulate and total organic carbon in the rangeland plant communities

در اين تحقيق به‌ منظور تعيين اثر شخم ‌زني گراز بر ميزان كربن آلي كل و كربن آلي ذره‌ اي در جوامع مختلف مرتعي، پنج جامعه گياهي شامل Festuca ovina ، Bromus tomentellus، Alyssum minus-Astragalus sp.، Trifolium repens-pratensisPoa و foliosumChenopodium انتخاب و در هركدام از جوامع حداقل يك لكه (Patch) كه فعاليت شخم‌ زني گراز در آن مشهود بود، تعيين گرديد. در هر لكه 3 پلات 1×1 و معادل آن خارج از لكه كه داراي خصوصيات توپوگرافي يكساني بودند مستقر گرديدند. سپس از چهار گوشه هر پلات اقدام به نمونه‌ گيري از خاك از عمق10-0 سانتي ‌متر گرديد.نمونه ‌هاي هر پلات با يكديگر مخلوط و نهايتاً تشكيل يك نمونه مركب را دادند و به آزمايشگاه منتقلگرديدند وكربن آلي ذره ‌اي و كربن آلي كل آن ‌ها اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه اثر گراز بر مقادير كربن آلي كل و كربن آلي ذره‌ اي در داخل و خارج لكه ‌هاي جوامع، اختلاف معني ‌داري در سطح يك درصد داشت به ‌طوري‌ كه بيش ‌ترين مقدار كربن آلي كل (4/69%) و كربن آلي ذره ‌اي (3/33%) در خارج لكه ‌ها و كم ‌ترين مقدار كربن آلي كل (4/21%) و كربن آلي ذره‌ اي(2/10%) در داخل لكه ‌ها وجود داشت. نتايج اثر جامعه بر مقادير كربن آلي كل و كربن آلي ذره ‌اي در جوامع مختلف نيز نشان داد كه ميزان كربن آلي كل و كربن آلي ذره ‌اي در بين پنج جامعه با يكديگر تفاوت معني ‌داري در سطح يك درصد داشتند و بيش ‌ترين ميزان كربن آلي كل در جامعه F. ovina (4/58%) و بيش ‌ترين مقدار كربن آلي ذره ‌اي در جامعه C. foliosum (4/17%) و كم ‌ترين مقدار كربن آلي كل (4/32%) و كربن آلي ذره ‌اي (1/98%) مربوط به جامعه B. tomentellus بود. اثر متقابل جامعه و لكه بر مقادير كربن آلي كل و كربن آلي ذره ‌اي در سطح يك درصد معني ‌دار بود به ‌طوري‌ كه بيش‌ ترين مقدار كربن آلي كل در جامعه F. ovina (4/86%) در خارج لكه و بيش‌ ترين مقدار كربن آلي ذره ‌اي در جامعه C. foliosum(3/47%) در خارج از لكه و كم ‌ترين مفدار كربن آلي كل (3/92%) و كم‌ ترين مقدار كربن آلي ذره ‌اي (1/48%) مربوط به جامعه B. tomentellus و در داخل لكه بود.

In this study, five plant communities were selected to study on the effect of disturbances of wild boar (sus scrfa) on total organic and particulate organic carbon in rangeland communities, i.e. Festucaovina, Bromus tomentellus, Alyssum minus- Astragalus sp., Trifolium repens-Poa pratensis and Chenopodium foliosum. In each community, one disturbed patch was selected and 3 1*1m plots were established in and out of each patch. Soil samples were collected from each plot. Total organic carbon (TOC) and particulate organic carbon (POC) were measured in the laboratory. The results showed that the effect of disturbance, plant community and the interactions on POC and TOC were significant. The highest of POC (3.33%) and TOC (4.69%) were observed in without disturbance (out the patches). The highest TOC was related to F. ovina community (4.58%) and the highest POC was related to C. foliosum community (4.17%). The lowest of the two soil characteristics was related to the B. tomentellus community (4.32% and 1.98% respectively). The interaction effects of disturbance and community on TOC and POC was also significant. The highest value of TOC was related to F. ovina outside the patches (4.86%) while the lowest value was related to B. tomentellus in inside the patches (3.92%). The highest value of POC was related to C. foliosum outside the patches (3.47%) while the lowest value was related to B. tomentellus in inside the patches (1.48%).