تنوع و اندازه جمعيت پرندگان در زيستگاه هاي شهرستان نقده، شمال غرب ايران

Diversity and population size of birds

مطالعه حاضر با هدف شناسايي فونستيك پرندگان و مقايسه تنوع گونه ‌اي جامعه پرندگان بين زيستگاه‌ هاي مختلف شهرستان نقده انجام گرفت. براي اين منظور پرندگان منطقه مورد مطالعه از تيرماه 1389 تا خرداد 1391 در چهار زيستگاه استپ‌ هاي نيمه ‌خشك، تالابي، كشاورزي و كوه‌ هاي مرتفع پايش گرديد. براي بررسي اهميت هريك از زيستگاه‌ ها براي پرندگان، شاخص ‌هاي تنوع گونه ‌اي زيستگاه ‌ها مورد مقايسه قرار گرفت. در مجموع 140 گونه پرنده در اين مطالعه شناسايي شد، كه از اين تعداد 53% خشكي ‌زي، 47% آبزي و كنارآبچر بودند. در ميان گونه ‌هاي شناسايي شده 31 گونه داراي ارزش ‌هاي حفاظتي ملي و بين‌ المللي شناسايي بودند، كه نشان ‌دهنده اهميت منطقه مورد مطالعه براي گونه‌ هاي در خطر تهديد مي ‌باشد. از ميان گروه‌ هاي مختلف پرندگان در منطقه، پرندگان جوجه آور تابستانه با 66 گونه و 47/1% پرندگان بزرگ‌ ترين گروه را تشكيل مي ‌دهند. بوتيمار (Botaurusstellaris) نيز براي اولين بار در سطح استان شناسايي و ثبت شد. بيش ‌ترين ارزش عددي شاخص ‌هاي تنوع گونه ‌اي سيمپسون و شانون- وينر در فصل تابستان و براي زيستگاه‌ هاي استپ‌ هاي نيمه ‌خشك (0/934و 4/208) و تالابي (0/872 و 3/457) به ‌دست آمد. هم ‌چنين بيش ‌ترين ارزش عددي شاخص ‌هاي يكنواختي كامارگو و سيمپسون در فصل زمستان و به‌ ترتيب براي زيستگاه‌ هاي كشاورزي (0/875 و 0/943) و كوه ‌هاي مرتفع (0/667 و 0/701) به ‌دست آمد. شاخص تشابه جاكارد نيز بيش‌ ترين ارزش عددي تشابه گونه ‌اي را (0/685) بين زيستگاه ‌هاي استپ ‌هاي نيمه ‌خشك و كشاورزي نشان داد. فراواني پرندگان در بين زيستگاه‌ هاي مختلف نيز بيش ‌ترين مقدار را در زيستگاه تالابي با 10300 پرنده (75/1%) در طول دوره بررسي نشان داد. مطالعه حاضر بيان مي‌ كند با توجه به سيماي سرزمين و موقعيت جغرافيايي شهرستان نقده، حفظ زيستگاه‌ هاي سطح شهرستان نقده به ‌خصوص مناطق تالابي و استپ‌ هاي نيمه ‌خشك اين شهرستان مي‌ تواند نقش مهمي در حفاظت غناي گونه ‌اي بخشي از جامعه پرندگان ايران داشته باشد.

We identified birds and compared the diversity of birds between different habitats in Naqadeh, North Western Iran. Diversity and number of birds were monitored in four main habitats including semi-arid steppes, wetlands, agriculture and high mountains habitats from July 2010 to June 2012. Different habitats were also compared in terms of Species Diversity indices to evaluate relative importance of each habitat for birds. Overall 140 bird species were identified in the study areas, 53% of them were terrestrial and 47% depended on aquatic habitats. Among identified birds, 31 species have national/international conservation concerns indicating the importance of the study areas for threatened species. Among birds identified, 66 species (47.1%) were breeding birds including summer visitor or resident species among them was. Bittern (Botaurus stellaris) as the first breeding record for this province. The highest values of Simpson and Shanon-Wiener were found in semi-arid steppes (0.934 and 4.208) and wetland (0.872 and 3.457) respectively, both on them occurring in summer season. By contrast, the highest values of evenness indices of Camargo and Simpson were found in winter in agriculture (0.857 and 0.943) and high mountains (0.667 and 0.701) areas. The highest similarity coefficient (Jaccard index) was 0.685 and was found to be between semi-arid steppes and agricultural habitats. Not surprisingly, aquatic habitats supported the highest number of birds reaching a maximum of 10300 (75.1%). Present study implies that habitats around Naqadeh are important for bird fauna and further investigations as well as conversation measured should be undertaken to protect habitats and birds especially in semi-arid steppes.