كاربرد شاخص زاويه تلاقي آبراهه ها (CA) در تحليل ژئومورفولوژي تكتونيك حوضه هاي آبريز شمال شرق كشور

Application of the cross-flow angle (CA) index in analysis tectonic geomorphologic in Northeastern watersheds of Iran

استفاده از شاخص­ هاي ژئو مورفومتري براي تعيين و تشخيص تكتونيك­ هاي فعال داراي اهميت زيادي است. زاويه اتصال آبراهه ها از جمله پارامترهاي مربوط به شبكه زهكشي محسوب مي­شود و ارزيابي كمي آن مي تواند در شناسايي تكتونيك هاي فعال به محققين علوم زمين كمك نمايد. واحد زمين شناسي كپه داغ -هزار مسجد و آلاداغ – بينالود از فعالترين واحد­هاي زمين­ شناسي ايران محسوب مي­شود. در اين تحقيق چهار حوضه باغ رود و بوژان در زون آلاداغ بينالود و حوضه ­هاي زاوين و سررود در زون ساختماني كپه داغ - هزار مسجد جهت ارزيابي نقش تكتونيك در زاويه آبراهه ها انتخاب شد. به اين منظور از شاخص زاويه برخورد(CA)، شاخص انشعابات(R)، شاخص درصد عدم تقارن حوضه (PAF) و شاخص تضاريس جبهه كوهستان (Smf) استفاده شد. نتايج نشان مي دهد حوضه باغ رود و بوژان به ترتيب با مقادير 1/87 و 1/57 بيشترين ميزان R و حوضه هاي زاوين و سررود با مقادير 1/33 و 1/06 كمترين ميزان R را به خود اختصاص دادند همچنين پس از محاسبه زاويه متوسط آبراهه­ ها مشخص شد حوضه آبخيز زاوين 67/73 درجه­، داراي بيشترين زاويه و حوضه باغ رود 56/09 درجه داراي كمترين ميزان زاويه آبراهه مي باشد. كه اين عامل نشان دهنده­ تغييرات مسير جريان آبراهه­ ها مانند اسارت رود و در نتيجه حركات تكتونيكي در دامنه طاقديس خور مي­باشد. همچنين مقادير (R) (Smf) و (PAF) نيز نشان مي­ دهد حوضه هاي واقع در رشته كوه كپه داغ داراي حركات تكتونيكي بيشتري نسبت به حوضه هاي انتخاب شده از رشته كوه بينالود مي­ باشند.

It is very important to use geomorphometric indices to detect active tectonics. The parameters related to the drainage network are the angle of connection of the rivers. and quantitative assessment can help to identify the active tectonics, earth science researchers. Kopet Dagh -Hezarmasjed Geological Unit and Aladagh - Binalood is one of the most active geological units in Iran. In this research four basins were selected to evaluate the role of tectonics in the cross-flow angle of the rivers.Baghrood and Bojan Basin in Aladagh-Binalood Zone and Zavin and Sharrood Basins in Kopet Dagh -Hezarmasjed Construction Zone .In this way, were used cross-flow angle (CA), branching index (R), basin asymmetric percentage index (PAF) and mountain front elevation index (Smf).Also, cross-flow angle calculation showed that the highest amount in Zavin watershed is 73/67 degrees and the lowest amount in Baghrood Basin is 59.5 degrees.Which indicates changes in the flow paths of the streams, such as the capture of the river and, consequently, tectonic movements in the slope Khor anticline.Also, the calculated values of (R) (Smf) and (PAF) indicate that most tectonic species of Kopet Dagh basins are compared to the Binalod mountain basins