مدل سازي مطلوبيت زيستگاه قوچ و ميش (Ovis orientalis) مهم ترين طعمه پوزپلنگ آسيايي (Acinonyx jubatus venaticus) با استفاده از روش حداكثر آنتروپي در پناهگاه حيات وحش دره انجير در استان يزد

Modeling the Habitat suitability of Ovis orientalis, the most important prey of cheetah (Acinonyx jubatus venaticus) Using Maximum Entropy method In Dareh Anjir Wildlife Refuge

قوچ و ميش (Ovis orientalis) گونه‌اي از راسته زوج‌سمان و خانواده گاوسانان (Bovidae) است. انواع زيرگونه‌هاي آن طبق ليست قرمز IUCN در رده حفاظتي آسيب‌پذير قرار دارند. پناهگاه حيات وحش دره انجير يكي از بهترين و امن‌ترين زيستگاه‌هاي اين گونه در مركز ايران است. اين مطالعه با هدف تعيين عوامل مؤثر برحضور قوچ و ميش‌ها با استفاده از روش MAXENT طي سال‌هاي 1391 لغايت 1392 براي فصول زمستان (دوره سرما)، بهار (دوره بره‌آوري)، تابستان (دوره گرما و كم آبي) و پاييز (دوره جفت‌گيري) انجام شد. متغيرهاي زيست‌محيطي مورد استفاده در مدل‌سازي براي چهار فصل شامل ارتفاع، شيب، جهت، فاصله ازمنابع آب، جوامع گياهي، فاصله ازجاده (آسفالت،خاكي) و فاصله ازمعادن بود. نتايج به‌دست آمده (از نرم‌افزار مكسنت) نشان مي‌دهد مهم‌ترين عامل مؤثر برحضور قوچ و ميش‌ها به‌عنوان يكي ازمهم‌ترين منابع غذايي براي گونه يوزپلنگ آسيايي (شديداً در معرض انقراض) در منطقه، در فصل زمستان، بهار، تابستان و پاييز، متغير شيب است. براساس پيش‌بيني صورت گرفته (با استفاده از نرم‌افزار مكسنت)، نواحي شمالي، مركزي و جنوب‌شرقي پناهگاه حيات وحش دره انجير با بيش‌ترين احتمال قوچ و ميش همراه است كه مطلوب‌ترين زيستگاه گونه و طعمه‌خواران وابسته به آن (يوزپلنگ آسيايي) در طول چهار فصل محسوب مي‌شود. از نتايج اين مطالعه مي‌توان در اجراي اقدامات حفاظتي ومديريتي جهت افزايش زيستگاه‌هاي مطلوب در استان يزد استفاده نمود.

Corresponding Author’s email: maryam_morovati147@yahoo.com Ovis orientalis is a species from the Artiodactyla order and the Bovidae family. The subspecies of Ovis orientalis are classified as Vulnerable (VU) on the IUCN Red List. Dare Anjir wildlife refuge is the best and safest habitats of this species in the center of Iran. The present study is done with the aim of determining the effective factors in the presence of Ovis orientalis using MAXENT during 2012 to 2013 for seasons winter (cold period), spring (lambing), summer (hot and dry period) and autumn (mating period). Environmental factors used in model for three seasons are elevation, Slope, aspect, distance to water resources, distance to plant communities, distance to roads (soily and asphalted) and distance to mines. Results (with used MAXENT Software) show that the most important factor in the presence of Ovis orientalis as one of the most important food resources for Acinonyx jubatus (Asiatic Cheetah) (Critically Endangered) in the study area, in winter, spring, summer and autumn is slope. According to the prediction (with MAXENT Software) , north, center and south east areas of Dare Anjir wildlife refuge which are the most suitable habitat for Acinonyx jubatus (Asiatic Cheetah) and its dependent predators for three seasons have the most probability of presence of ovis. The result of the present study could be used in performing conservation and management for increasing suitable habitats in Yazd province.