بررسي تنوع ريختي ماهي سفيد رودخانه اي (Leuciscus orientalis Nordmann, 1840) در حوضه جنوبي درياي خزر

A study on morphological variation of Chub, Leuciscus orientalis, (Nordmann, 1840) in the southern Caspian Sea basin

جهت مطالعه تغييرات خصوصيات مورفولوژيك ماهي سفيد رودخانه اي (Leuciscus orientalis) ، 190 قطعه ماهي از رودخانه هاي دوغ، سياهرود و سفيدرود واقع در حوضه جنوبي درياي خزرصيد گرديد؛ 25 صفت ريخت سنجي، 5 صفت ريخت سنجي نسبي و 9 صفت شمارشي سنجش و شمارش شد. مقايسه ميانگين صفات ريختي بيان گر وجود دوشكلي جنسي در جمعيت هاي مورد مطالعه بود. از جمله صفات جدا كننده قطرمردمك چشم، فاصله باله پشتي- دمي، طول قاعده باله مخرجي، فاصله بين چشم ها و عرض سر است. نتايج نشان داد كه صفات شمارشي در بين جمعيت ها تفاوت معني دار ندارد (0/05>p) اما خصوصيات ريخت سنجي مبتني بر فاصله تاكسونوميك بيان گر فاصله كم تر جمعيت دوغ از جمعيت سياهرود و جدايي ريختي معني دار از جمعيت سفيدرود است. در تجزيه به مولفه هاي اصلي مولفه اول و دوم 69/77 درصد از تغييرات واريانس كل را شامل مي شوند. به منظور بيان واضح تر جدايي جمعيت ها از آزمون CVA استفاده شد. نتايج آزمون نشان داد كه جمعيت ها به طور معني دار از هم جدا شدند (Wilk، s lambda0/052 =) (p<0/05) و فاكتور اول و دوم 66/8 درصد از تغييرات واريانس كل را سبب مي شوند. صفات عرض ساقه دمي، طول قاعده باله سينه اي و قطرچشم بر روي محور اول و صفات فاصله بين چشم ها، قطر مردمك چشم و طول قاعده باله مخرجي بر روي محور دوم بارگذاري مي شوند.

In the present study the morphologic traits of Leuciscus orientalis (Nordmann، 1840) populations were examined in the Doogh River، Siahroud River and the Sefidroud River in the Southern Caspian Sea basin. A total of 190 fish specimens were collected and 25 morphometrics، 5 proportional morphometrics and 9 meristic characters were recorded. Existence of sexual dimorphism was confirmed in all populations by t test analysis on morphometric features. Pupil diameter، postdorsal distance، length of anal fin base، interorbital distance and head width were significant different between male and female specimens (p<0.05). Despite of similar meristic characters among populations، Doogh population has more connection to Siahroud population based on taxonomic distance of morphometric traits rather than Sefidroud population. PCA revealed that first and second componants cause 69.77% of total variance of differences. In order to show clear relation of populations CVA/MANOVA analysis has been applied. The results showed that all populations separate significantly (Wilk?s lambda= 0.052، p<0.05)، first and second canonical includes 66.8% of total variance. Coudal peduncle width، pectoral fin base and eye diameter were loaded on first canonical and inter-orbital distance، pupil diameter and length of anal fine base were loade on second canonical.