مقايسه ويژگي هاي شكل بدن جمعيت هاي سس ماهي كورا (Barbus lacerta، Heckel 1834) در سه حوضه خزر، دجله و اروميه با استفاده از روش ريخت سنجي هندسي

Comparison of body shape features of Kura barbel (Barbus lacerta, Heckel 1834) in Caspian, Tigris and Uremia Lake basins using geometric morphometrics technique

مطالعه تفاوت­ هاي ريختي جمعيت­ هاي مختلف يك گونه مي­ تواند به درك فرآيند تكامل درحال وقوع آن ­ها كمك نمايد. اين تحقيق با هدف مقايسه ويژگي­ هاي ريختي جمعيت ­هاي سس ماهي كورا (Barbus lacerta، Heckel 1834) در سه حوضه خزر، دجله و اروميه با استفاده از روش ريخت سنجي هندسي لندمارك - پايه به اجرا درآمد. براي اين منظور تعداد 160 قطعه سس ­ماهي­ كورا از سه حوضه مورد مطالعه نمونه ­برداري شدند. پس از استخراج داده­ هاي شكل در روش ريخت­ سنجي هندسي، داده هاي لندمارك حاصل بعد از آناليز پروكراست (روي­ هم­ گذاري)، توسط تحليل هاي آماري چند متغيره PCA و CVA با ارزش p حاصل ازPermutation test و آناليز خوشه ­اي مورد تحليل قرار گرفتند. الگوهاي تغيير شكل هر جمعيت نسبت به شكل ميانگين كل جمعيت­ ها در شبكه تغيير شكل مصورسازي گرديد. نتايج نشان داد از نظر شكل بدن تفاوت معني داري بين جمعيت­ هاي مورد مطالعه وجود دارد (0/0001>P). براساس الگوي جابجايي نقاط لندمارك و مقايسه الگوي شكل بدن هر جمعيت با شكل ميانگين جمعيت­ ها، اعضاي جمعيت رودخانه طالقان داراي سري با عمق كم­ تر و درازتر، بدني كم ­عمق­ تر بودند. نمونه­ هاي جمعيت توتكابن نيز داراي سر كوتاه، بدني كمي عميق­تر، باله مخرجي خلفي­تر بودند. اعضاي جمعيت رودخانه كلورز نيز داراي سري پهن­تر و درازتر، بدني اندكي مرتفع بودند. نمونه­هاي رودخانه حميل داراي سري دراز و عميق، بدني عميق و ساقه دمي كوتاه و كم عمق بودند. نمونه­ هاي رودخانه زرينه ­رود داراي سري كوچك و كم­ عمق، باله پشتي قدامي ­تر بودند. براساس نتايج تحليل خوشه­ اي جمعيت­ هاي رودخانه توتكابن، كلورز، طالقان (مربوط به حوضه خزر) در يك شاخه قرار گرفتند و جمعيت رودخانه حميل (مربوط به حوضه دجله) كاملاً در يك گروه مجزا قرار گرفت.

Study of morphological differences between populations of a species can help to better understanding of their ongoing evolutionary process. This study was conducted to study the morphological features of populations of Kura barbel (Barbus lacerta، Heckel 1834)from Caspian Sea، Tigris and Uremia Lake basins using landmark-based geometric morphometric technique. For this purpose، a total number of 160 specimens of Kura barbel were collected from the studying basins. After extracting body shape data in geometric morphometric method، obtained landmark data were superimposed by generalized Procrustes analysis، then analyzed by PCA، CVA with obtained p-value of permutation test and cluster analysis. Deformation patterns of each population was visualized in relation to consensus shape. The results showed a significant differences between studied populations in terms of body shape (P<0.0001). Based on landmark points shift patterns، specimens of Taleghan River bears smaller head depth and length، members of Totkabon River has short head، small body depth and posterior position of anal fin; specimens of Kloraz River has higher head depth and length، higher body depth; members of Hamill River showed higher head depth and length، higher body depth and shorter and lower depth of caudal peduncle and finally، those of Zarinehrood River possesses small and low depth of head and anterior position of dorsal fin. Based on the cluster analysis populations of Taleghan، Totkabon and Kloraz Rivers (Caspian Sea basin) positioned in same branch and population of Hamill River (Tigris basin) located perfectly in a distinct group