تعيين پهناي آشيان بوم شناختي غذايي پلنگ ايراني Panthera pardus saxicolor در منطقه حفاظت شده كوه بافق

Trophic niche breath of Persian Leopard Panthera pardus saxicolor in Bafgh protected area

پلنگ ايراني يكي از بزرگ­ترين زيرگونه ­هاي پلنگ در دنيا محسوب مي­ شود كه در فهرست سرخ اتحاديه جهاني حفاظت در معرض خطر انقراض CR معرفي شده است. امروزه جمعيت پلنگ ايراني در فلات ايران به شدت كاهش يافته و به جمعيت­ هاي لكه ­لكه و منزوي از يكديگر تبديل شده است. منطقه حفاظت شده كوه بافق در ميان فلات مركزي ايران يكي از خشك­ ترين زيستگاه­ هاي پلنگ ايراني است كه جمعيت مطلوبي از اين گونه را هم­ چون يك جزيره حفظ كرده است. از آن جايي كه اغلب گوشت ­خواران به ­واسطه رژيم غذايي­شان محدود شده­ اند بنابراين مطالعه آشيان بوم شناختي پلنگ در اين زيستگاه جهت برنامه ­ريزي حفاظتي از اين گونه بسيار حياتي و جالب توجه مي­ باشد. تاكنون مطالعه ­اي بر روي آشيان بوم شناختي اين زيرگونه صورت نگرفته است. در اين مطالعه از روش تجزيه سرگين براي شناسايي طعمه­ هاي مصرف شده توسط پلنگ استفاده گرديد و با استفاده از دو شاخص لوينز و شانون- وينر پهناي آشيان بوم شناختي غذايي پلنگ محاسبه شد. اين مطالعه در طي چهار فصل از تابستان 1391 تا تابستان 1392 به­ طول انجاميد و 127 نمونه سرگين مورد مطالعه قرار گرفت. در مجموع 11 آيتم غذايي در نمونه­ هاي سرگين پلنگ شناسايي شد كه در اين بين كل ­و بز و سپس قوچ ­و ميش بيش­ ترين فراواني حضور73/23 و 20/47 را در رژيم غذايي پلنگ تشكيل مي­ دهند. هم­ چنين جوندگان نيز فرواني حضور 3/15 قابل توجهي در رژيم غذايي پلنگ دارند. اين مطالعه نشان داد كه دام اهلي (بز و شتر) نيز مورد تغذيه پلنگ قرار گرفته­ اند و اين امر مي­ تواند تهديدي جدي براي حفاظت از اين گونه در آينده به­ شمار رود. در منطقه حفاظت شده كوه بافق پهناي آشيان بوم ­شناختي غذايي پلنگ با استفاده از نمايه­ لوينز و شانون- وينر به ­ترتيب 0/11 و 0/48 محاسبه شد. به نظر مي­ رسد كه دو عامل تنوع و تراكم پايين طعمه­ هاي بالقوه و هم­ چنين دسترسي­ پذيري بالاي طعمه ترجيحي كل­­ و بز باعث كاهش پهناي آشيان اكولوژيك پلنگ در منطقه حفاظت شده كوه بافق شده است.

Leopard population has declined sharply during the past 100 years. Persian leopard (Panthera pardus)، categorized as Endangered in IUCN Red List of Threatened Species is the largest felid in Iran following the extinct12 Persian lion (P. leo persica) and Caspian tiger (P. tigris virgata). In order to determine the diet and food habits of the Persian leopard in one of its most important habitat in central Iran، Bafgh protected Iran a two–year study (2012-2013) was conducted. The results of this study، which included analysis of 127 Leopard scats، showed that wild sheep (Capra aegagrus)، with a frequency of occurrence of 73.23% is the major prey of the Persian leopard in Bafgh protected area، followed by wild sheep (Ovis orientalis)، with a frequency of 20.47%. This study revealed that livestock (domestic goat and camel) fed by Persian leopard that can a serious threat for the Persian leopard in close future. Trophic niche breadth of Persian leopard in Bafgh protected area using Levin’s index 0.11 and Shannon-Winner 0.48 was calculated. Two factors that causes decline of trophic niche breadth of this species includes low density of potential prey and high food availability of wild goat.