بررسي رژيم غذايي يوزپلنگ آسيايي Acinonyx jubatus venaticus با استفاده از روش تجزيه سرگين در منطقه حفاظت شده كوه بافق

Survey Diet of Asiatic Cheetah Acinonyx jubatus venaticus by scat analysis method in Bafgh protected area, central Iran

ايران به عنوان آخرين پناهگاه يوزپلنگ آسيايي در جهان محسوب مي شود كه تنها جمعيتي در حدود 60 قلاده از اين گونه را در خود جاي داده است. جهت تهيه طرح حفاظتي از اين گونه نياز به انجام مطالعات بوم شناختي مي باشد. رژيم غذايي يكي از مهم ترين ابعاد بوم شناختي گوشت خواران محسوب مي شود كه ساير ابعاد بوم شناختي متاثر از الگوي تغذيه اي است. منطقه حفاظت شده كوه بافق نسبت به ساير زيستگاه هاي يوزپلنگ در ايران و جهان شرايط غالب كوهستاني دارد و جمعيت غالب سم داران وحشي آن از كل وبز تشكيل شده است. هم چنين منطقه كوه بافق يكي مناطق جنوبي پراكنش يوزپلنگ در ايران به شمار مي آيد و جهت احياي جمعيت هاي يوزپلنگ در زيستگاه هاي جنوبي تر بسيار حائز اهميت است. هدف از اين مطالعه بررسي رژيم غذايي يوزپلنگ آسيايي در منطقه حفاظت شده كوه بافق در مركز فلات ايران است. در اين مطالعه از روش تجزيه سرگين براي شناسايي آيتم هاي طعمه مصرفي يوزپلنگ استفاده شده است و براي تجزيه سرگين از نمايه هاي فراواني حضور، فراواني حضور تصحيح شده و بيومس مصرف شده جهت آناليز رژيم غذايي استفاده شد. در 51 سرگين مطالعه شده از يوزپلنگ هفت آيتم غذايي شناسايي شد كه شامل: كل وبز، قوچ و ميش، جبير، بز اهلي، شتر، روباه معمولي و پرنده است. كل و بز بيش ترين فراواني حضور (43/14) و بيومس نسبي (40%) مصرف شده را در رژيم غذايي يوزپلنگ به خود اختصاص داده است. سپس قوچ و ميش (41/18) و جبير (17/65) بيش ترين فراواني حضور و هم چنين بيومس مصرفي را دارند. پس از سم داران وحشي، دام اهلي بخش قابل توجهي از رژيم غذايي يوزپلنگ را شامل مي شود كه اين مسئله مي تواند به چالشي براي حفاظت از يوزپلنگ در اين منطقه تبديل شود. با توجه به اين كه بخش اصلي رژيم غذايي يوزپلنگ (بيش از 91%) از طعمه هاي سم دار وحشي تشكيل شده است بنابراين به نظر مي رسد كه در حال حاضر منطقه حفاظت شده كوه بافق زيستگاه مطلوبي براي اين گونه محسوب مي شود.

Iran as the last shelter population of the Asiatic cheetah in the world. However، relatively few individuals of this subspecies have been recorded in the last3 decades (50 to 60 collards). Food habits are an important aspect of the ecological niche of carnivores. Here، we studied the diet of the Asiatic cheetah using scat analysis in Bafgh protected area. This area in comparison of the other habitat of the Asiatic cheetah is mountainous. Wild goat is predominant wild ungulate in this area. The result of the analysis of 51 scats of Asiatic cheetah showed that this species preyed mainly on ungulates، which most consumed ungulate respectively are wild goat (frequency of occurrence: 43.14%، relative biomass: 40%)، wild sheep (frequency of occurrence: 43.18% ، relative biomass: -36.85%) and chinkara (frequency of occurrence: 43.18% ، relative biomass: 14.25%) also result showed that after ungulate most consumed prey is livestock.