كاربرد شاخص هاي زيستي - جمعيتي در ارزيابي اكولوژيكي رودخانه شاهرود با استفاده از جمعيت بزرگ بي مهرگان كفزي

Use of Macroinvertebrate based Biotic and Population indexes to assess ecological status of Shahroud River- Qazvin

مطالعه حاضر به منظور ارزيابي وضعيت سلامت كيفيت آب رودخانه شاهرود در استان قزوين انجام شد. نمونه برداري از بزرگ بي مهرگان كفزي با استفاده از نمونه بردار سوربر (مساحت 0/16 مترمربع با چشمه تور 100 ميكرون) در تناوب 45 روزه از مهر 1391 تا شهريور 1392 در 9 ايستگاه با 3 تكرار و در طول 95 كيلومتر از اين رودخانه انجام شد. نمونه هاي جمع شده توسط فرمالين 4% تثبيت و به آزمايشگاه منتقل ، جداسازي، شناسايي و شمارش گرديدند. سنجه هاي ساختار جمعيت شامل فراواني كل، غنايEPT، درصد EPT، نسبت EPT به CHIR محاسبه شدند. مقادير تنوع گونه اي، غناي گونه اي و يكنواختي با استفاده از شاخص هاي شانن وينر، مارگالف و پايلو محاسبه شدند. حداقل و حداكثر ميانگين فراواني كفزيان به ترتيب در فصول تابستان و بهار مشاهده شدند. كم ترين و بيش ترين ميزان شاخص هاي شانن (0/93 و 2/24) ، مارگالف (0/33 و 1/64) به ترتيب در فصول تابستان و بهار و در ايستگاه هاي 1 و دو ايستگاه آخر (8 و 9) به دست آمد. كم ترين و بيش ترين مقادير شاخص زيستي هيلسينهف HFBI (3/29 و 6/37) در ايستگاه ها اول و ايستگاه آخر در فصول زمستان و تابستان محاسبه گرديد. اين بررسي نشان داد با استفاده از شاخص هاي زيستي و جمعيتي مي توان ارزيابي مناسبي از وضعيت سلامت اكوسيستم آب هاي جاري به عمل آورد.

In this study health status of Shahroud River located in Qazvin Province was examined. Macroinvertebrate samples were collected by Surber sampler (area of 0.16 m2 with 100 micron mesh size) in 95 km river length at 9 sampling stations with 3 replicates in each station. Samples were taken in 45 day intervals from 11th Nov. 2011 to 9th Sept. 2012. The collected samples were preserved in 4% formalin solution and transported to the laboratory for identification and further analyses. Total abundance، EPT diversity، percentage EPT and EPT to CHIR ratio were calculated. Species diversity، richness and evenness were determined according to Shannon- Weiner، Margalev and Pielou indexes. Minimum abundance of macroinvertebrates were observed in summer and maximum in spring. The lowest and highest Shannon? Weiner values were 0.93 and 2.24، Margalev index 0.33 and 1.64 were observed in summer and spring at station 1 (upstream) and stations 8 and 9 (downstream) respectivelyThe lowest and highest Hilsenhoff Biotic index (HFBI) values were 3.29 and 6.37، were observed in winter and summer at station 1 (upstream) and stations 9 (downstream) respectively. The study showed that biotic and population indexes are capable of providing useful assessment of health quality in running water ecosystems