بررسي درصد فراواني و تنوع زيستي پرندگان زمستان گذران در مناطق تالابي شرق استان هرمزگان

Survey on the abundance and biodiversity indices of overwintering birds in the Eastern wetland of Hormozgan province

تحقيق حاضر با هدف بررسي فراواني و تنوع زيستي پرندگان زمستان گذران در مناطق تالابي شرق استان هرمزگان در سال 1394 انجام شده است. در راستاي انجام اين مطالعه، پرندگان22 منطقه تالابي با به كارگيري روش مشاهده مستقيم و شمارش كل و با استفاده از دوربين دوچشمي و تلسكوپ پرنده نگري مورد شناسايي، سرشماري و طبقه بندي قرار گرفتند. هم چنين جهت بررسي تنوع زيستي، سنجه هاي تنوع گونه اي شامل شاخص هاي شانون - وينر، سيمپسون و مارگالف و سنجه هاي يكنواختي گونه اي شامل شاخص پيلو، بريليون و مكينتاش و از سنجه هاي غناي گونه اي شاخص فراواني گونه مورد بررسي قرار گرفتند. براساس نتايج اين مطالعه تعداد 44582 قطعه پرنده شامل 68 گونه پرنده زمستان گذران در 17 خانواده و 68 گونه سرشماري و گونه باكلان بزرگ (Phalacrocorax carbo) ، با 20/71 درصد از كل مشاهدات، به عنوان گونه غالب مناطق تالابي شرق استان هرمزگان شناخته شد. بررسي فراواني مشاهدات نشان داد كه خورهاي تياب و ميداني به ترتيب با 15/26 و 13/66% كل مشاهدات، ميزبان بيش ترين تعداد پرندگان مهاجرآبزي و كنارآبچر زمستان گذران در مناطق تالابي شرق استان هرمزگان بوده اند. پهنه هاي گلي شرق بندرعباس (3/07) و خور سورگلم (3/03) بالاترين تنوع گونه اي و خليج جاسك (1/64) و ساحل بحل (1/3) از كم ترين تنوع گونه اي برخوردار بودند. بيش ترين غناي گونه اي در خور نمكي (5/44) و پهنه گلي شرق بندرعباس (5/19) و كم ترين غناي گونه اي در نخل ابراهيمي (1/49) و ساحل عبد- سديچ (1/42) ديده شد. بررسي هاي ميداني نشان داد كه ساختار توامان گلي و جنگلي بودن در ميزان استفاده پرندگان نقش مهمي را ايفا مي كند و كم ترين تنوع و غناي گونه اي در مناطق تالابي با ساختار شني - ماسه اي ديده شده است. تنوع گونه اي كل مناطق تالابي شرق استان با استفاده از شاخص هاي شانون - وينر، سيمپسون و شاخص مارگالف به ترتيب 3/12، 13/20 و 6/26 و يكنواختي گونه اي اين مناطق با استفاده از شاخص هاي پيلو، بريليون و مكينتاش به ترتيب 0/74، 0/74 و 0/82 محاسبه گرديد. در پايان اين تحقيق نشان داد كه به واسطه اهميت تالاب هاي شرق استان در زمستان گذراني پرندگان آبزي و كنارآبچر، تبيين استراتژي خردمندانه توسعه آن ها اجتناب ناپذير به نظر مي رسد.

This study was carried out to investigate the waterbird community parameters، such as abundance and diversity indices at Hormozgan province eastern wetlands in 2015. In order to perform this study، bird observations at 22 wetland sites were conducted and categorized using direct observation and totally count method by binocular and bird watching telescopes. Furthermore، species diversity، evenness and richness indices were calculated using the Shannon-Wiener’s H، Simpson’s D،Margalef's D، Pielou J′، Brillouin (E)، McIntosh (E)، and Species Abundance (N)indices. A total of 44582 individuals representing 68 overwintering species from 17 families were recorded. The Cormorant (Phalacrocorax carbo) and Dunlin (Calidris alpine) were the most abundant species with 20.71 and 11.13% individual observation، respectively. The results of observations showed that the estuaries of Tyab and Meydani hosts the largest number of waterbirds overwintering with 15.26 and 13.66% totally observations، respectively. The highest species diversity were observed in the Mudflats of Bandar Abbas (3.07) and Surgalm (3.03)، while Jask Bay (1.64) and Behel coast (1.3) had the lowest number of species diversity. Moreover، the highest species richness were obtained at Khour-e-Namaki (5.44) and Mudflats of Bandar Abbas (5.19). While، the lowest species richness were obtained at Nakhl-e-Ebrahimi (1.49) and Abd-Sedij coast (1.42). Surveys show that the use of both habitats including mudflats and mangrove forest، plays an important role for bird habitat selection. In terms of total species diversity of wetland areas in the east of Hormozgan province، Shannon-Wiener، Simpson and Margalef indices were calculated to be 3.12، 13.20 and 6.26، respectively. Moreover، for total species evenness، Pielou، Brillouin and McIntosh indices were calculated 0.74، 0.74 and 0.82، respectively. At the end، the study showed that due to the importance of eastern wetlands of Hormozgan province for wintering of waterbirds، wise development strategy seem to be inevitable.