مقايسۀ ميزان ‌نشست گرد و غبار روي سطح برگ گونه‌هاي زبان‌گنجشك، چنار و اقاقيا در استان كرمانشاه

Dust filtration ability of Fraxinus rotundifolia, Platanus orientalis, and Robinia pseudoacacia trees in Kermanshah, West of Iran

اقدامات زيستي، راه‌حل‌هاي كليدي براي مقابله با پديده گرد و غبارند و در مناطق شهري برگ درختان به‌دليل داشتن سطح بيشتر نسبت به ساير اندام‌ها، اهميت بيشتري در پاك‌سازي ذرات گرد و غبار دارد. هدف از اين پژوهش، مقايسۀ ميزان ‌نشست گرد و غبار روي سطح برگ گونه‌هاي زبان گنجشك (Fraxinus rotundifolia)، چنار (Platanus orientalis) و اقاقيا (Robinia pseudoacacia) در استان كرمانشاه بود. مطالعه در شهرهاي كرمانشاه، روانسر و پاوه با طبقه‌بندي اقليمي‌ متفاوت انجام گرفت. نمونه‌گيري‌ به‌صورت تصادفي از ارتفاعات متفاوت تاج هر پايه و در چهار جهت اصلي جغرافيايي انجام گرفت. نمونه‌هاي برگ‌ به‌طور كامل در آب مقطر شسته شد و طي عمل سانتريفيوژ، ذرات گرد و غبار از محلول جدا و در آون خشك شد و سپس وزن آنها به‌دست آمد. با كمك نرم‌افراز Image J، ميانگين سطح برگ هر گونه‌ برآورد شد. نتايج نشان داد كه مقدار ‌نشست سطحي گرد و غبار در برگ چنار (1/0 ميلي‌گرم در سانتي‌متر مربع)؛ زبان‌گنجشك (045/0 ميلي‌گرم در سانتي‌متر مربع) و اقاقيا (040/0 ميلي‌گرم در سانتي‌متر مربع) تفاوت معني‌دار (‌703/66=F ) دارد. ‌نشست گرد و غبار در پاوه (087/0 ميلي‌گرم در سانتي‌متر مربع) به‌طور معني‌داري (624/16=F) از دو شهرستان ديگر بيشتر بود. مقدار ‌نشست گرد و غبار در كرمانشاه و روانسر بهترتيب 041/0 و 053/0 ميلي‌گرم در سانتي‌متر مربع محاسبه شد. نتايج اين پژوهش مي‌تواند اولين گام در شناخت گونه‌هاي درختي مناسب به‌منظور مقابله با گرد و غبار در نواحي غربي كشور باشد.

The purpose of this study was to compare the amount of dust deposited on the leaves surface of Fraxinus rotundifolia, Platanus orientalis, and Robinia pseudoacacia in urban areas of Kermanshah Province, west of Iran. Kermanshah, Ravansar, and Paveh regions with different climatic features were selected for sampling. Leaf samples were randomly collected from different heights of individual trees in four main directions and washed and dust particles of the solution were dried in an oven and weighed. The leaf area was measured by Image J software. The results indicated that the amount of dust per unit leaf area of P.orientalis (0.10 mg.cm-2) was significantly different with those of F.rotundifolia (0.045 mg.cm-2) and R.pseudoacacia (0.04 mg.cm-2) (F=66.703). Significant difference was observed between the amount of deposited dusts in Paveh (0.087 mg.cm-2) (F=16.624) and those of the other sites (Kermanshah: 0.041 mg.cm-2and Ravansar 0.053 mg.cm-2). The results of this study will open up an avenue for identifying suitable trees for dust filtration in the west of Iran. Biological activities are underlyingstrategies against dust storms. The leaves, because of the larger surface in comparison with other parts of plant organs, are considered important for atmospheric dust filtration.