عنوان مقاله :
آيا بهره‌برداري از جنگل، كيفيت رواناب را تغيير مي‌دهد؟
عنوان به زبان ديگر :
Does forest harvesting change the runoff quality?
پديد آورندگان :
اتحادي ابري، مريم دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , مجنونيان، باريس دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , ملكيان، آرش دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , جور غلامي، مقداد دانشگاه تهران - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل
كليدواژه :
بهره‌برداري از جنگل , پارامترهاي كيفيت رواناب , پوشش تاجي , جنگل خيرود
چكيده فارسي :
بهره‌برداري از جنگل با تاثير بر فرايند چرخۀ مواد مغذي، بر كيفيت آب تأثير مي‌گذارد و سبب مي‌شود كه مواد مغذي محلول در گياه شسته شود و از طريق خاك به جريان‌هاي رودخانه‌اي برسد. نوع و شيوۀ عمليات بهره‌برداري، عاملي مهم در مقدار مواد مغذي خارج‌شده از منطقه است. هدف پژوهش حاضر، بررسي تأثير تغيير پوشش گياهي در پي بهره‌برداري از جنگل بر پارامترهاي كيفيت رواناب، در بخش گرازبن جنگل آموزشي و پژوهشي خيرود است. براي اين تحقيق، در مقياس پلات‌هاي دو متر مربعي و در قالب چهار تكرار مبتني بر بارندگي‌هاي طبيعي از آذر 1393 تا آذر 1394 (در طي يك سال) نمونه‌هاي آب جمع‌آوري و پارامترهاي هدايت الكتريكي، غلظت املاح محلول در آب، اسيديته و مقدار كاتيون‌ها و آنيون‌ها آزمايش شد. نتايج نشان داد كه به‌جز اسيديته، بين تمام پارامترهاي كيفيت رواناب ذكرشده و چهار منطقه (شاهد، منطقۀ بهره‌برداري‌شده به روش تك‌گزيني، منطقۀ بدون پوشش تاجي و مسير چوبكشي) بررسي‌شده در دو كلاسۀ شيب (0 تا 20 درصد و 20 تا 40 درصد)، اختلاف معني‌داري در سطح 01/0 وجود دارد. همچنين ضرايب همبستگي اسپيرمن بين كاتيون‌ها و آنيون‌ها نشان داد كه همبستگي مثبت در سطح 01/0 درصد بين كلسيم و منيزيم و همبستگي مثبت در سطح 05/0 درصد بين سديم و پتاسيم، در بين چهار منطقۀ بررسي‌شده وجود دارد. با كاهش پوشش تاجي و گياهي در اثر بهره‌برداري، مقدار پارامترهاي هدايت الكتريكي، غلظت املاح محلول در آب و مقدار كاتيون‌ها و آنيون‌ها افزايش مي‌يابد؛ بنابراين بهره‌برداري از جنگل با افزايش كاتيون‌ها و آنيون‌هاي رواناب توليدشده، سبب كاهش كيفيت رواناب مي‌شود.
چكيده لاتين :
Forest harvesting by cutting off the nutrient cycling processes affects the water quality causes the soluble nutrients in the plant to be washed out and flowing through the soil to the river. The type and method of harvesting are important factors in the amount of nutrients get out from the area. The present study aims at investigating the effect of forest harvesting on runoff quality components in plot scale (2m*1m) with four replicates in tow slope scale (0-20%, 20-40%) in the northern forests of Iran during December 2014, December 2015. The rain depth was measured by using a rain gauge installed in the study area. Statistical analysis was conducted to evaluate the effect of forest harvesting on water quality. Samples were analyzed for EC, TDS, pH, anions (Chlorine, sulfate, bicarbonate) and cations (Calcium, magnesium, sodium, and potassium). Kruskal- Wallis Test at 0.01 significance levels was used. The results of the study showed that there was significant effects of forest cover and slope (P <0.01) on EC, TDS, anions and cations among four sites (without logging, under logging selective cutting, without canopy cover and skid trail). Spearman correlation coefficients between anions and cations were determined. There was significant correlation between Calcium, magnesium at 0.01 levels and sodium, potassium at 0.05 levels of four sites. An attempt has been made to develop the linear equations among cations parameters. The usefulness of these linear regression equations in predicting the water quality is an approach, which can be applied in any other locations. The main disturbance features of forest harvesting are the changes in vegetation characteristics that reduce the rainfall and protect soil and water. Management approaches such as application of precise harvesting can effectively protect the soil and stream water quality.
