كليدواژه :
نماتد خاك‌زي , كرم خاكي , شاخص‌هاي ميكروبي , راش
چكيده فارسي :
فعاليت ارگانيسم‌هاي خاك‌زي و جمعيت آنها شاخص مناسبي براي ارزيابي كيفيت و سلامت خاك در اكوسيستم‌هاي جنگلي است كه هم‌راستا با حاصلخيزي و باروري رويشگاه است. در پژوهش حاضر، مشخصه‌هاي كيفي لاشبرگ و خاك در چهار تودۀ جنگلي با تركيب‌هاي مختلف درختان شامل راش/ ممرز/ توسكا/ خرمندي (دامنۀ ارتفاعي 700-600 متري)، راش/ ممرز/ توسكا (دامنۀ ارتفاعي 1200-1100 متري)، راش/ ممرز (دامنۀ ارتفاعي 1700-1600 متري) و راش خالص (دامنۀ ارتفاعي 2200-2100 متري) در حوزۀ گلبند نوشهر بررسي شد. در هر يك از توده‌ها، هشت نمونه از لايه‌هاي آلي و معدني (در سطح 25 × 25 تا عمق 15 سانتي‌متري خاك) برداشت و به آزمايشگاه انتقال داده شد. براي بررسي وجود يا نبود تفاوت مقادير مشخصه‌هاي مورد نظر در توده‌هاي مختلف جنگلي از تجزيۀ واريانس يكطرفه استفاده شد و آزمون چنددامنه‌اي دانكن نيز براي مقايسۀ ميانگين‌ها به‌كار گرفته شد. مشخصه‌هاي كيفي لاشبرگ (كربن و نيتروژن)، رطوبت، pH، كربن آلي، نيتروژن كل و همچنين مشخصه‌هاي زيستي خاك شامل تعداد و زي‌تودۀ كرم‌هاي خاكي، تعداد نماتدها و فعاليت‌هاي ميكروبي خاك سنجيده شد. براساس نتايج، بيشترين فعاليت كرم‌هاي خاكي (با سهم بيشتر اپي‌ژئيك‌ها) و نماتدهاي خاك‌زي در خاك سطحي تودۀ جنگلي راش آميخته با ممرز، توسكا و خرمندي مشاهده شد. همچنين تنوع گونه‌هاي درختي در تودۀ آميختۀ راش/ ممرز/ توسكا/ خرمندي به بهبود شاخص‌هاي ميكروبي (تنفس ميكروبي، تنفس برانگيخته، زي‌تودۀ ميكروبي كربن، زي‌تودۀ ميكروبي نيتروژن، ضريب ميكروبي، ضريب متابوليكي و قابليت دسترسي به كربن) خاك در مقايسه با ديگر توده‌هاي جنگلي بررسي‌شده منجر شد. تجزيۀ مؤلفه‌هاي اصلي حاكي از تأثيرات برجستۀ مشخصه‌هاي لايۀ آلي و معدني خاك بر تغييرپذيري مشخصه‌هاي زيستي خاك است. نتيجۀ اين تحقيق نشان‌دهندۀ تأثير مثبت تنوع گونه‌هاي درختي در بهبود مشخصه‌هاي كيفي و سلامت خاك است.
چكيده لاتين :
The activity of terrestrial organisms and their populations is an appropriate index for assessing the quality and health of the soil in forest ecosystems, which related to the fertility, and reproduction of the habitat. Current research studied the effect of four forest stands with different composition of Fagus/Carpinus/ Alnus/Diospyros (600 -700 m), Fagus/Carpinus/Alnus (1100 - 1200 m), Fagus/Carpinus (1600 -1700 m) and pure Fagus (2100 - 2200 m) located in Golband district of Noushahr, on litter and soil qualitative characters. In each of forest stands, eight organic and mineral samples (25×25 area to 30 cm soil depth) were taken and transferred to the laboratory. To investigate the difference and or non-difference the studied characteristics among different forest stands, one-way ANOVA and the Duncan multiple tests were employed. The litter (carbon and nitrogen contents) and soil (water content, pH, organic C, total N, earthworm density/biomass, nematode density and microbial activities) properties were measured. According to results, the maximum of soil earthworms (with higher ratio of epigeic) and nematodes recorded under Fagus mixed with Carpinus, Alnus and Diospyros. In addition, tree diversity in mixed stand of Fagus/Carpinus/Alnus/Diospyros improved microbial activities (i.e. basal respiration, substrate induced respiration, microbial biomass C and N, microbial and metabolic quotients and carbon availability index) compared to the other studied forest stands. PCA is indicating the outstanding effects of soil organic and mineral layers on the variation of soil biological properties. The result of this research shows the positive role of tree species diversity in improving qualitative and soil health.
