تأثير تناوب بهره‌برداري سقز بر متغيرهاي زيست‌سنجي درختان بنه

Impacts of oleo- gum resin extraction periodicity on biometric variables of wild pistachio

به‌منظور ارزيابي پيامدهاي تناوب بهره‌برداري سقز بر متغيرهاي زيست‌سنجي درختان بنه، سه ايستگاه مختلف برداشت سقز در استان كردستان كه تنها وجه تمايز آنها اجراي دورۀ تناوب بهره‌برداري سقز (با تناوب منظم، نامنظم و بدون تناوب) بود، انتخاب شدند. بعد از تهيۀ نقشۀ يگان‌هاي شكل زمين از سه ايستگاه تحت مطالعه، يكي از يگان‌ها با شرايط يكسان در هر سه ايستگاه برگزيده و در آن به روش تصادفي، 100 اصله درخت بنۀ قطورتر از 25 سانتي‌متر انتخاب شد. متغيرهاي قطر برابرسينه، ارتفاع كل، ميانگين قطر تاج و تعداد خوشۀ ميوۀ درختان بنه اندازه‌گيري و ثبت شد. سپس با هدف حذف اثر عامل سن درختان بنه بر متغيرهاي مورد بررسي، ابتدا درختان اندازه‌گيري‌شده به سه طبقۀ قطري 25 تا 35، 35 تا 45 و بيش از 45 سانتي‌متر تقسيم شدند و سپس ميانگين متغيرهاي مورد نظر در هر كلاسۀ قطري، به‌طور جداگانه با استفاده از آزمون‌هاي تجزيۀ واريانس و دانكن مقايسه شد. نتايج نشان داد كه به‌جز متغير تعداد خوشه كه اختلاف معني‌داري را در بين سه ايستگاه نشان نداد، ميانگين‌هاي بقيۀ متغيرهاي مورد نظر، دست‌كم در يك طبقۀ قطري در ايستگاه با تناوب منظم به‌طور معني‌داري بيشتر از ايستگاه بدون تناوب بود. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده روشن است كه رعايت نشدن دورۀ تناوب منظم بهره‌برداري سقز، ممكن است تأثير منفي بر متغيرهاي زيست‌سنجي اين گونۀ باارزش داشته باشد؛ بنابراين توصيه مي‌شود كه اين دورۀ تناوب در بهره‌برداري‌هاي آينده حتماً رعايت شود.

In order to consider oleo- gum resin extractionperiodicity on biometric variables of wild pistachio (Pistacia atlantica subsp. kurdica), three different forest areas in Kurdistan province, west of Iran, were selected based on difference extraction periodicities (regular, irregular and without periodicity). Then homogenous unit maps in GIS environment produced, and one unit with identical characteristic from any three different areas were selected. Sampling in the selected units was implemented on 100 randomized pistachio tress with diameter at breast height (DBH) more than 25 cm. On each tree, DBH, total height, crown diameter and number of fruit bunches were recorded. Then the measured trees were classified to three different diameter classes as: 25- 35 cm, 35-45 cm and more than 45 cm diameter at breast height. Comparison between averages of the interested variables was done using ANOVA and Duncan tests. Results showed that except to the average of number of clusters, the averages of other interested variables, at least in one diameter classes, were significantly higher in the area with regular extraction periodicity compare to the area with irregular extraction periodicity. Finally, we concluded that oleo- gum resin extraction without regular periodicity had a negative impact on biometric variables of wild pistachio, therefore, we propose to consider the periodicity in the future extraction.